*Lenf *Nodlarının *Malign Hastalıkları (6)

Lenf Nodlarının Malign Hastalıkları
Lenf nodları vücudun hemen her bölgesinde (dirsekler, koltukaltı, boyun, kulak arkası, kasık, iç organlar vb.) bulunan, bağışıklık sistemi hücreleri olan akyuvarların yerleşik olduğu yapılardır. Damarlarda dolaşan kandan ayrılan bu savunma sistemi hücreleri doku aralıklarına oradan lenf damarlarına ve lenf nodları dediğimiz yapılara doğru göç ederler.
Lenf nodları içinde mevcut akyuvarlarla vücudun savunma sisteminin bir parçasını oluşturur. Mevcut bir mikrobik hastalık odağı olması durumunda harekete geçerek mikroplarla mücadeleyi başlatırlar. Örneğin ayağınıza bir çivi battığında önce dizinizin arkasında sonrasında da kasığınızdaki lenf nodlarının büyümesi bu savaşın başladığının göstergesidir.
Lenf nodlarının kötü huylu hastalıkları bu yapılar içinde yerleşik olan akyuvarların kötü huylu karakter kazanması olan lenfomalardır. Lenfomalar genel olarak Hodgkin ve Hodgkin Dışı Lenfomalar olarak ikiye ayrılır ve bu iki tip altında da pekçok alt dala ayrılırlar.
Lenfoma tedavisiz kaldığı sürece daima ölümcüldür. Ancak günümüz koşullarında hem radyoterapinin hem de kemoterapinin ilerlemiş olması nedeniyle ölüm nadir görülmekte büyük oranda da hastalıktan tümüyle kurtulmak mümkün olmaktadır. Hodgkin Lenfoma kötü huylu tüm hastalıklar içerisinde tam tedavisi sağlanabilmiş ilk hastalıktır.
Normal lenf nodları kasık bölgesi haricinde ele gelmeyecek büyüklüktedir. Kasık bölgesi haricinde boyutları çok nadiren 0,5 cm ve üzerinde olur. Büyümesinin pek çok nedeni olmakla beraber en sık nedeni vücudun mikrobik bir etkenle savaşıyor olmasıdır. İkinci sıklıkta ise lenf nodlarına yayılım gösteren kanser türleri akla gelmelidir. Daha az sıklıkta olmakla beraber lenf nodlarının kötü huylu hastalıkları olan lenfoma türleri akılda tutulmalıdır.

Büyüyen Lenf Nodları Tehlikeli midir?
Lenf nodlarının büyümesi çoğu zaman reaktif dediğimiz mikrobik etkenle mücadele sonucunda olduğundan vücudun normal bir reaksiyonu olarak kabul edilebilir. Ancak bazı kriterlerle bu büyümenin daha farklı bir hastalık olup olmadığına yönelik tahminde bulunulabilir.
Genellikle iyi huylu bir şekilde büyüyen lenf nodları tek tek ele gelen, kısmen yumuşak ve çevre dokulara yapışık olmayan, ağrılı yapıya sahiptir. Lenfoma gibi hastalıklarda büyüyen lenf nodları ise genellikle birden fazla lenf nodunun bir araya gelmesiyle oluşmuş, ağrısız, çevre dokulara yapışık bir haldedir. Ancak bu kriterler kesin tanı koydurmaz, sadece fikir verebilir.
Yine eşlik eden kilo kaybı, ateş de hem verem hastalığı hem de lenfomada olabilmesi itibarı ile akılda tutulmalıdır.

Büyüyen Lenf Nodlarının Operasyonla Alınması Gerekli midir?
Herhangi bir tanı konulmamış hastada ilk planda lenf nodlarının büyümesi operasyonla çıkarılması için bir neden oluşturmadığı gibi direkt olarak operasyonla alınması gibi bir prosedür bulunmamaktadır.
Vücudumda Şişlik Olan Bölgeler Var Ne Yapmalıyım ?
İlk olarak bu şişliklerin lenf nodu olup olmadığının anlaşılması için bir doktora muayene olmanız gerekmektedir. Mevcut şişliklerin lenf nodu olması durumunda doktorunuzun yapacağı muayene bu lenf nodunun büyümesine yol açabilecek mikrobik bir odak aramak olacaktır. Örneğin kasıkta bir lenf nodu büyümesi varsa buna yol açabilecek ayak mantarı enfeksiyonu aramak gibi.
Genellikle ilk basamak olarak lenf nodunun büyümesine yol açan enfeksiyon odağı saptanır ve doktorunuz buna uygun bir ilaç tedavisi başlar ve bu tedaviyle bu büyümeler geriler.
Büyümenin gerilememesi veya ilk basamak muayenede herhangi bir mikrobik odak saptanmaksızın kötü huylu hastalık düşünülmesi durumunda ise
– Öncelikle kan tahlilleriniz yapılır.
– Yeterli olmazsa büyüyen lenf nodlarından iğne biopsisi yapılır.
– Yeterli olmazsa lenf nodu küçük bir operasyonla çıkarılır.
Yani ilk olarak lenf nodunun alınması operasyonu hiçbir şekilde uygulanmaz.

Çıkarılan Lenf Nodu Sonucu Lenfoma Gelmesi Durumunda Neler Olur?
Öncelikle lenfomanın alt tiplendirmesi yapılır ve ilave tetkiklere geçilerek lenfomanın kana yayılımı olup olmadığı tekrar kontrol edilir. Ardından sadece lenf nodlarıyla sınırlı olup olmadığının araştırılması amacıyla bilgisayarlı tomografilerle iç organlar kontrol edilir. Herhangi bir yayılım düşünülmeyen hastalarda hematoloji uzmanının vereceği karara göre kemoterapi, radyoterapi verilebilir veya hastalık takibe alınabilir.
İç organlarda yayılım tespit edilmesi durumunda evrelendirme amacıyla daha büyük bir operasyon olan evrelendirme laparotomisi (Karın içi lenf nodlarının ve dalağın alınması) yapılır. Bu işlem büyük bir ameliyat olması itibarı ile ilk etapta yapılması düşünülmez ve günümüzde çok nadir uygulanmaktadır.
Lenfomada Dalak Ne Zaman Alınır?
Lenfomada dalak çok nadiren alınır, en sık alınma nedeni evrelendirme yapılması amacıyladır ve bu karar verilirken hematoloji uzmanının görüşü önemlidir. Bunun haricinde kan yayılımı göstermiş yani lösemi kliniğiyle seyreden hastalarda ileri derecede büyüyen dalak olması durumunda dalağın alınmasına karar verilebilir.
Lenfomada genel cerrahi branşının yeri yok denecek kadar azdır. Tanı koyma ve evrelendirme aşaması da dâhil olmak üzere bütün kararlar Dâhiliye ve Hematoloji Uzmanlarınca verilir.

HAZIRLAYAN; Doç.Dr.Necmi KURT