Memenin İyi Huylu Tümörleri
Tumor, Latincede genel olarak şişlik anlamındadır. Ancak yaygın kullanımında tümör kelimesi Türkçemizde dokulardaki sıra dışı büyümeler için söylenen kitle, ur, yumru, topak gibi anlamlara gelir.
İnsan vücudunda hücreler devamlı bir değişim içindedir. Eskiyen hücreler ölür, yerlerine yenileri gelir. Bu değişim hızlı veya yavaş bütün hayat boyunca sürer. Bu süreçte bir düzen ve uyum mevcuttur. Değişik sebeplerle bu uyum bozulursa tümörler meydana gelir.
Hücrelerin yenilerinin oluşması ihtiyaçtan fazla ise bir doku birikimi oluşarak bir topak meydana getirir. İşte bu topak tümör, kitle, ur, yumru gibi adlarla anılır.
Tümörlerin iyi huylu (selim=benign) ve kötü huylu( malign) olanları vardır. Kötü huylu olanlar kanser ve sarkom olarak adlandırılır.
Kanserlerin her organa göre değişen çok sayıda çeşitleri vardır. Ortak tarafları yayılma ve tekrarlama (nüks ) özelliklerinin olmasıdır. Kanserler, komşuluk yoluyla yakınındaki, kan veya lenf dolaşımı ile de uzağındaki organlara veya dokulara yayılıp oralarda da kitle oluşturarak zarar verirler.
İyi huylu tümörler ise genellikle kapsüllü olur. Bu kapsülün dışına taşmazlar. Büyüseler de sadece bulundukları yerde kalırlar. Yakın ya da uzak organ veya dokulara yayılma göstermezler. Çok nadir ve özel durumlar dışında insanlara zararları olmaz. Bu yüzden iyi huylu olarak adlandırılırlar. Benign tümör, kanser olmayan tümör, selim tümör, benign neoplasm, iyi huylu tümör aynı anlamdadır.
Memenin adenom, papillom, fibroadenom ve selim filloides tümörleri bu şekilde yayılma(metaztaz) özellikleri bulunmayan iyi huylu tümörlerdir. Aşağı kısımlarda sırayla meme hastalıkalarında görülen belirti ve bulgular, teşhis yöntemleri, iyi huylu meme tümörlerinin her birinin özellikler ve tedavileri ile ilgili bilgilere yer verilmiştir.
FİBROADENOM
Memenin iyi huylu bir tümörüdür. Fibrokistik hastalıktan sonra en sık görülen iyi huylu meme hastalığıdır. Memenin hem süt bezlerine hem de destek dokusuna ait hücreler bulunur. En sık olarak 20- 30 yaşlarındaki genç kadınlarda görülür. Her hangi bir yaşta da görülebilir.
Fibroadenomların bir kısmı çok küçük, bazısı da dev fibroadenom dedirtecek derecede büyük olabilir. Küçük olanlar 1cm altındadır. 1-3 cm arası orta, 3cm den büyükleri dev fibroadenom olarak adlandırılır. Çoğu zaman tektir. Fakat bir ya da her iki memede çok sayıda olabilir. Genellikle yuvarlak ve kenarları düzgündür. Memede genellikle kişinin kendinin de fark edebileceği bilye veya fasulye şeklinde ele gelir. Hareketlidir.
Fibroadenomlar hormonlardan etkilenir. Bunun için gebelik ve emzirmede değişiklik gösterir. Menapoz döneminde geriler. 5 yıllık takipte yaklaşık yarısı küçülür. Üçte biri büyür. Geri kalanları ayni kalır.
Fibroadenom tanısı genellikle ultrason ile konulur. Mamografi daha yaşlı hastalarda kullanılır. Mamografide fibroadenom düzgün kenarlı yuvarlak kitle olarak görülür.
Eğer patolojik olarak kesin tanı konmak istenirse ince veya kalın iğne biyopsisi ile yapılır. 25 yaşın altında teşhis şüphesi varsa 35 yaşın üstünde kanserle ayırıcı tanı için biyopsi yapılır. Muayene, ultrason veya mamografi ve ince iğne biyopsisi ile %95 kesin tanı elde edilir. Fibroadenomların büyük çoğunluğu basit fibroadenomdur. Bunların kanser ve kanserleşme ile hiç ilgisi yoktur.
Fakat bazı fibroadenomlar kompleks yani karmaşıktır. Bunlarda fibroadenoma eşlik eden makro kist, sklerozan adenozis, kalsifikasyon gibi başka elemanlar da bulunur. Karmaşık fibroadenomu bulunan kadınlarda kanser riski normal kadınlara göre biraz daha yüksektir.
35 yaş altında saptanan fibroadenomlar takip edilir. Yaşın ilerlemesi ile gerileyebilir. Bazen de yenileri olabilir.
Danazol gibi bazı ilaçlar kullanılmasına rağmen fibroadenomları küçültecek veya geçirecek etkili ve kabu edilen bir ilaç tedavisi yoktur. Büyüme gösteren ve memenin şeklini bozan fibroadenomlar tedavi edilir. Tedavide krio işlemi, radyofrekans yöntemi veya cerrahi girişim uygulanır.
ADENOM
Epitel hücresi dediğimiz hücrelerin iyi huylu tümörleridir. Az bir ara destek dokusu içinde epitel hücrelerinde belirgin artış vardır. Memenin adenomları, kanalların ya da lobüllerin epitel hücrelerinden kaynağını alır. Kanaldan kaynaklananlar gebelikte, lobüllerden kaynaklananlar ise hem hamilelik hem de süt verme döneminde sıktır.
Adenomlar, fibroadenomlara göre daha nadirdir. Fakat her bakımdan fibroadenomlara benzer. Ayırımı mikroskopik olarak yapılır. Adenomda hücre oranı destek dokuya göre daha yüksek orandadır. Adenomlar da kansere dönüşmez.
İNTRADUKTAL PAPİLLOMLAR
Soliter denilen memenin tek papillomları en sık görülen tiptir. Meme kanseri riskini artırmaz. Memenin bu iyi huylu tümörleri genellikle memenin başına yakın kanalların içine siğil şeklinde doku büyümesidir. Büyüklüğü genellikle 5 mm yi geçmez. Papillomlar meme başından kanlı veya kansız akıntı yaparak belirti verir. Nadiren meme başına yakın küçük bir kitle oluşturur. Tedavi gerektirmez, ancak akıntısı ile rahatsız ederse alınır.
Papillomların ikinci tipi meme başına daha uzak küçük kanallarda olanlardır. Bunlarda papillomlar genellikle daha çok sayıdadır. Meme başı akıntısı yapma ihtimali daha azdır. Tek papillomlardan farklı olarak kanser riskini artırır.
Papillamatozis, kanalların içinde, çok sayıda küçük alanda hücre gelişmeleri şeklinde beliren bir hiperplazi tipidir. Bu durum da kanser ihtimalini artırır.
Duktografiler ve duktoskopi ile tanı konur. Papillom yeteri kadar büyükse iğne biyopsisi yapılır.
Çok sayıda olan papillomlar ve papillomatozisde olaydan etkilenen meme kanalı kısmının ameliyatla alınması tavsiye edilir.
BENİGN FİLLOİDES TÜMÖRÜ
Önceden sistosarkoma filloides olarak adlandırılan memenin bu tümörleri nadirdir. Fibroadenomlar gibi iki tip doku ihtiva eder. Bunlar memenin süt bezelerine ait kanal ve lobül dokuları ile memenin destek dokusudur. Fibroadenomdan farklı olarak filloides tümöründe destek dokuda aşırı büyüme vardır.
Filloides tümörleri kanser olmayan iyi huylu, kanser tipi ve kanser olup olmadığı bilinemeyen ara tip olmak üzere üç tiptir. Büyük çoğunluğu iyi huyludur. %5 den az bir kısmı akciğer gibi organlara yayılır ve tekrarlama özelliğine sahiptir.
Genellikle ağrısız olan bir kitle şeklinde ortaya çıkar. Hızlı büyür ve cildi inceltir. Görüntüleme yöntemleri ve ince veya kalın iğne biyopsisi ile tanı konur.
İyi huylu tümörler etrafından 1-2 cm sağlam doku ile birlikte çıkarılmalıdır. Aksi halde tekrarlama ihtimali vardır.
MEMENİN NADİR BENİGN TÜMÖRLERİ
Lipom, yağ dokusundan kaynaklanan, yavaş büyüyen, hareketli, düzgün nadir meme tümörüdür.
Hamartom, lipomun çok nadir bir çeşididir. Yağlı dokunun içinde fibröz ve adenomatöz yapılar da vardır
Fibroma, iyi huylu ve düzgün kenarlıdır ve memenin glandüler dokusunda yer alırlar. Hemanjiom, memenin damardan kaynaklanan nadir iyi huylu tümörlerindendir.
HAZIRLAYAN; Prof Dr Ömer KARAHAN
3 Temmuz 2011 Pazar
Kaydol:
Kayıt Yorumları (Atom)
0 yorum:
Yorum Gönder