*Pnömotoraks (6)

Pnömotoraks
Pnömotoraks, akciğeri çevreleyen zarların arasına hava girmesine denir. Akciğerler, göğüs boşluğu içerisinde "Plevra" adı verilen iki zar ile çevrili bulunmaktadır. İç
yüzeydeki zar akciğeri sıkıca sararken, dıştaki zar kaburgaların altında göğüs duvarına yapışık haldedir. Bu iki zar arasındaki negatif basınç akciğerlerin şişkin halde kalmasını sağlar. Nefes alma ile akciğerler hava ile dolarken nefes verme ile bu hava dışarı atılır. Bu iki zar arasına hava girmesi ile negatif basınç kaybolur, akciğerler söner ve hava giriş-çıkışı gerçekleşemez.
Bu iki zar arasına hava girmesi şu yollarla oluşabilir;
1. Akciğer ile zarlar arasında ilişki mevcuttur
2. Dış ortam ile zarlar arasında ilişki mevcuttur
3. Zarlar arasında gaz üreten bakteriler mevcuttur
Pnömotoraks iki gruba ayrılmaktadır.
1. Spontan (kendiliğinden) oluşan pnömotoraks
2. Akkiz (kazanılmış) oluşan pnömotoraks
Spontan pnömotoraks, akciğer dokusunun yırtılması ile hava yollarından plevral boşluğa hava kaçağı olur. Düşme, çarpma, vurma veya delici-kesici alet yaralanmasına bağlı kazanılmış pnömotoraksla göğüs duvarı bütünlüğünün bozulması sonucu plevral boşluğa hava geçişi olur. Spontan pnörnotoraks,' süregelen akciğer hastalığı olanlarda (KOAH-Astım) akciğer tüberkülozu, akciğer kanseri, akciğer absesi gibi hastalıkların akciğer dokusuna verdiği tahribat sonucu gelişebilir. Bunun dışında altta yatan akciğer hastalığı olmayan, özellikle genç, uzun boylu, zayıf ve sigara kullanan erkek hastalarda da kendiliğinden görülebilir. Çoğunlukla akciğer dokusunda bulunan küçük hava keseciklerinin patlayıp iki zar arasına hava geçmesiyle meydana gelir.
BELİRTİLER:
Pnömotoraks gelişen hastalarda ani başlayan nefes darlığı ve sönen akciğer tarafında
bıçak saplanır tarzda şiddetli göğüs ağrısı görülür. Hastalar nefes alıp vermekte zorlanır ve kalp krizine benzer şikâyetlerle hastaneye başvururlar.
Sağlıklı, ek hastalığı olmayan kişilerde şikâyetler hafif olabilirken, ek hastalığı olan kişilerde hayatı tehdit edici ciddi solunum yetmezliklerine sebep olabilir.
TANI
Fizik muayenede sönen akciğer tarafında solunum sesleri azalmıştır yada hiç alınamaz. Çekilen akciğer grafiklerinde etkilenen taraftaki akciğerin sönmüş olduğu gözlenerek tanı konulur.
TEDAVİ
Hastanın ve hastalığın durumuna göre tedavi şekli değişebilir.
1. Akciğerlerin %1 O 'undan azının söndüğü ek hastalığı olmayan hastalar oksijen tedavisi ile izlenebilir. Takiplerinde zarlar arasındaki hava azalır ve kaybolursa ek bir tedaviye gereksinim duyulmaz.
2. Akciğerlerin %10'undan fazlasının söndüğü durumlarda, altta yatan ek akciğer
hastalığı olan hastalarda ve travmaya bağlı gelişen pnömotorakslarda tüp drenaj
tedavisi uygulanır. Bu uygulama ile plevra boşlukları arasına steril bir tüp konularak havanın akciğerlerden içi su dolu kapalı bir sisteme boşaltılması sağlanır. Akciğerler havalanıp eski konumuna geldikten sonra tüp çıkarılır.
3. Göğüs tüpüne rağmen beş gün içinde hava çıkışı kesilmeyen veya aynı tarafta üç kez pnömotoraks gözlenen hastalarda cerrahi tedavi gerekmektedir.
KORUNMA
Sigaradan ve sigara içilen ortamlardan sakınmalısınız! Ani başlayan nefes darlığı ve yan ağrısı şikâyeti olduğunda vakit geçirmeden doktora başvurunuz.

HAZIRLAYAN; Dr. Sadi KAYA