*ARTRİT *EKLEMLER (5)

Artrit nedir?

Eklemlerin iltihabına artrit adı verilir.

Günlük kullanımda ise artrit kelimesi birçok farklı hastalığı tanımlayan genel bir terimdir.

Hastalığın Belirtileri ve Seyri Nasıldır?

Artrit, bir enfeksiyona bağlı (mikrobik) olabilir. Bu durumda uygun bir antibiyotikle tedavi edilir ve hastalık atlatılır. Artrit romatizmal de (mikrobik olmayan, enflamatuvar) olabilir. Bu durumda bir ya da daha fazla eklemin hem eklem zarında hem de ilgili kas ve tendonlarında mikroplara bağlı olmayan bir iltihap söz konusudur. Romatizmal artrit kronik ve ilerleyici özelliktedir, dolayısıyla günlük yaşamda daha fazla güçlük yaratmaktadır. Burada bu enflamatuvar (romatizmal) artrit üzerinde duracağız.

Hastalığın etkileri genellikle ilgili kas ve tendonlarıyla birlikte eklemlerde görülmekte, bazen vücudun başka kısımlarını da etkileyebilmektedir.

Artritli hastaların çoğu, bazı eklemlerinde bir tür sertlik (ankiloz), ağrı ve zaman zaman yorgunluk hissederler. Bazı artrit türleri kroniktir; başka bir deyişle aylar-yıllar hatta tüm hayat boyunca sürer. Ancak hastalık tablosu hastadan hastaya değişkenlik gösterir. Etkilenen eklemler, ağrının derecesi ve eklem sertlikleri her bireyde farklıdır. Bazılarının artrite bağlı yakınmaları hafif, bazılarının yakınmaları ise çok daha şiddetlidir; eklem işlev görmez hale gelebilir.

Belirtiler

1. Ağrı:
Enflamatuvar artritte ağrı ön plandadır:

* Kendiliğinden ve aniden ortaya çıkar.
* Genellikle şiddetlidir.
* Uykusuzluğa neden olur (bazen hiç uyutmaz).
* Sabahları açılmakta zorlanacak şekilde eklem sertliklerine yol açar.

2. Eklemlerde Sertleşme

Başlıca belirtiler eklemlerde sertleşme, kaslar ve komşu tendonlarda duyulan ağrıdır.

3. Yorgunluk

Yorgunluk da sık rastlanan bir belirtidir. Eklem hareketleri azalmıştır. Eklem cildi kırmızı ve sıcaktır.

Belirtiler kişiden kişiye farklılık gösterdiği gibi, aynı kişide değişik zamanlarda da farklılık gösterebilir. Bazı kişilerde belirtilerin azaldığı, hatta tamamen kaybolduğu rahatlama dönemleri olabilir. Bazı kişilerde ise ağrı hafif de olsa süreklidir ve bu kişiler bazı iş veya hareketleri yapmaya çalışırken ağrı duyacaklarını önceden bilirler. Eklemlerdeki sertleşme ve ağrılar sabahları genelde daha fazladır.

Silik belirtiler aniden şiddetlenebilir (kriz) ve bu durumda tanı konabilir hale gelir.

Görülme sıklığı nasıldır?

Artrit yaşlılarda daha sık görülse de gençleri de etkileyebilir. Sözgelimi birden çok eklemi tutan romatizmal poliartrit sıklıkla 30-40 yaşlarında başlamaktadır.

Tedavisi nasıldır?

Farklı artrit türlerine uyarlanan çok sayıda tedavi planı bulunmaktadır.

Olası yan etkiler anlatılarak, zaman zaman rahatlama dönemlerinde bile ilaç tedavisi yapılması gerekli olabilir.

Düzenli fizik egzersiz uygulamak gerekmektedir. Uygulama her gün bir kez ya da gün içinde birkaç kez olabilir. Bir fizik tedavi ve rehabilitasyon uzmanı ya da fizyoterapistin yardımıyla öğrenebileceğiniz egzersiz programları, eklem bozukluklarını önlemek için önemli olmaktadır.

Hastalığın ortaya çıkarabileceği stresle başa çıkabilmek için, hobilerle uğraşma, fizik egzersiz uygulama, değişik rahatlama teknikleri öğrenme gibi etkinlikler gerekli olabilmektedir.

Hasta Yakını neler yapabilir?

Piyasada artritli kişilerin günlük hayatlarını kolaylaştıran pek çok araç-gereç bulunabilmektedir. Uygun musluklar, yerdeki şeyleri eğilmeden almayı sağlayan gereçler gibi.

Hastanızın fizik egzersiz programına yardımcı olun; bu program bir fizyoterapistin önerileri ile ve hastaya özel olarak hazırlanmalıdır. Önerilen egzersiz planı uygulamasını kolaylaştırarak (otomobille bir hidroterapi merkezine götürmek veya yürüyüşlerine eşlik etmek gibi) hastanızın motivasyonunu da artırabilirsiniz.

Artriti olan kişiler, bağımsızlıklarını korumak isterler. Yardıma hazır olun ama onların yerine her şeyi sizin yapmak zorunda olduğunuz düşüncesine kapılmayın. Hastanıza sorun. Bazı durumlarda yardımınızı reddedebileceğini baştan kabul edin.

Hastanızı zorlamadan birlikte yapılabilecek geziler ayarlayın. Bu şekilde hem hastalığın rahat dönemlerinden en iyi şekilde faydalanabilir hem de birlikte daha eğlenceli vakit geçirebilirsiniz. Ayrıca ani kriz durumları için acil destek planlarını da hazırda tutun.

İlgilendiğiniz kişi sevdiği uğraşlarla artık ilgilenemeyecek durumdaysa, uğraşlarına devam edebilmesi için farklı yollar yaratın ya da onların yerini alacak yeni uğraş alanları bulmaya çalışın.

Kendinize dikkat edin! Artrit sıklıkla kronik hastalık şeklini alır. Dolayısıyla sizin ve bakımını üstlendiğiniz hastanın aynı zamanda çatınız altındaki diğer bireylerin stres altına girmeyecek şekilde günlük hayatını düzenlemesi önemlidir.

Artrit sıklıkla kronik bir hastalık olarak seyreder. Dolayısıyla günlük yaşantının hastanızın, sizin ve çevrenizdeki diğer bireylerin stres altına girmeyeceği bir şekilde düzenlenmesi önemlidir.

Her şeyi kendiniz yapmaya kalkışmayın. Yakınınız adına bazı görevleri hiç şüphesiz yerine getireceksiniz. Ancak her şeyi kendiniz yapmaya çalıştığınızda, işlerinizin tümüne vakit ayırmanız zorlaşacaktır. En iyi şekilde organize olmaya çalışın ve gereksinim duyduğunuz zamanlarda yardım almaya çalışın. Sözgelimi koşullarınız uygunsa evde bakımla ilgili bir hasta bakıcıdan yardım almaktan çekinmeyin.

Hastanıza yardım ederken kendi sağlığınızı da koruyun.

Varsa, diğer artritli kişilerin ve onlara bakım veren yakınlarının katıldığı bir destek grubuna girin.

Yeni konumunuza alışırken alacağınız psikososyal destek, zor dönemlerinizde size destek sağlayabilir.

Bir fizyoterapiste danışarak, eklem rahatsızlıklarıyla başa çıkmada gerekli olan ve günde birkaç kez uygulayabileceğiniz bir fizik egzersiz planı yapın.

Yeterli, düzenli beslenin ve uyuyun. Beslenmenizin zengin, çeşidi bol ve iyi dengelenmiş olmasına dikkat edin. İyi bir uyku düzeni ve düzgün sağlık koşulları sizin ve yakınınızın sağlığını korur, zaman içinde dayanıklılığınızı artırır.