*Meme *Ağrısı (*Mastalji) (6)

Meme Ağrısı (Mastalji)
Meme ağrısı sık karşılaşılan bir klinik yakınma olup genellikle hormonal siklus ile ilgili bir bulgudur ve nadiren meme kanserinin bir bulgusudur. Meme ağrısının net bir tanımı yoktur. Kadınların yaklaşık %50-%70’ i hayatlarının herhangi bir döneminde ciddi meme ağrısıyla karşı karşıya kalmaktadır. Meme kanseri korkusu nedeniyle kişilerin mesleki, sosyal ve psikolojik hayatlarını etkileyen bir sorundur. Hormonal neden tam olarak aydınlatılamamış olmakla beraber progesteron eksikliği, östrojen fazlalığı, progesteron/östrogen oranı arasındaki değişiklikler, düşük androjen seviyesi, yüksek prolaktin ve luteinizing hormon (LH) sekresyonu düşünülen nedenler arasındadır. Kafein, nikotin ve bazı antihistaminik ilaçların fazla kullanımına bağlı olarak mastalji ortaya çıkabilmektedir.
Meme ağrısını menstrüel döngüye bağlı olarak üçe ayırmak mümkündür. Yaklaşık olarak hastaların %67’sinde döngüsel, %26’sında döngüsel olmayan, ve %7 oranında göğüs duvarına bağlı ağrı olabilmektedir.
Birçok kadın menstruasyondan 3-5 gün önce orta şiddetli meme ağrısı ve menstruasyon ile rahatlama yaşamaktadır. Menstrual düzensizlikle beraber daha sık karşılaşılmakta ve bir adet siklusu içerisinde 5 günden fazla süren şiddetli meme ağrısı olduğunda klinik önem arz etmektedir. Döngüsel mastalji genellikle memenin üst dış kadranında görülmektedir. İki taraflı olmakla beraber bir memede diğerine oranla daha fazla olabilmektedir. İnterkostabrakiyel sinirin glandüler meme dokusu tarafından sıkıştırılmasına bağlı olarak aynı taraf koltukaltına veya kola yayılabilmektedir. Bu döngüsel ağrıya memeyi etkileyen hormonlar arasındaki ilişkinin bozulmasının neden olduğu düşünülmektedir.
Diğer ağrı şekli menstrüel döngü ile ilişki göstermediğinden döngüsel olmayan meme ağrısı olarak isimlendirilir. Daha çok 40 yaş üzerindeki bayanlarda görülür. Döngüsel olmayan mastalji tek taraflı olabilmekte ve tüm memeyi tutabilmektedir. Bu ağrının altında memede kist, kanal genişlemesi, bazı meme hastalıkları, sinir ağrıları bulunabilir. Ağrı yanma, çekilme, bıçak saplanması şeklinde olabilir ve birkaç dakidan birkaç güne kadar sürebilir.
Bir diğer ağrı şekli ise memeden kaynaklanmayan ağrıdır ve göğüs duvarına ait ağrılardır. Bunlar arasında kostakondritis (kaburga ve kıkırdak enfeksiyonu), servikal radikülopati, miyokardiyal iskemi ve akciğer hastalığı, sindirim sistemine ait ağrılar düşünülmelidir.
Kanserin meme ağrısına yol açması pek olağan değildir (kanserlerin %2’sinden daha azında ağrı olmaktadır). İyi lokalize ve devamlı aynı noktada olan ağrılarda kanser araştırılmalıdır.
TANI
Kırk yaşının altında, aile öyküsü ve anormal fizik muayene bulgusu olmayan hastalarda ekstra tetkike ihtiyaç yoktur. Fakat 40 yaşının üzerindeki hastalarda mamografi ve meme USG; kitle varlığında işaretli biyopsi önerilmektedir. Fizik muayene ve mamografi ile değerlendirilemeyen hastalarda MRG (manyetik rezonans görüntüleme) den faydalanılabilir.
TEDAVİ
Hastaların %85'i memede herhangi bir patolojik bulgu olmadığının söylenmesi ile rahatlamaktadır. Tedavide ayrıca nikotin, tiramin, kafein ve antihistaminiklerin azaltılması, diyetteki yağ oranının günlük kalori ihtiyacının %15'ine düşürülmesi ve naproxen türevi analjeziklerin kullanımıyla olumlu sonuçlar alınmaktadır. Etkinliği tam olarak gösterilmemiş olmakla beraber çuha çiçeği tedavide kullanılan, yan etkisi az olan bitkisel bir tedavi yöntemidir. Bazen hormon dengesizliğini gidermek için hormon ilaçları kullanılabilmektedir. Bu hastaların birçoğunda menopoz sonrası şikayetlerde gerileme olmaktadır. Bütün araştırmalara ve tedavi seçeneklerine rağmen döngüsel ağrıların %90’ı ve döngüsel olmayan ağrıların %60’ı tedavi edilebilmektedir ve cerrahi bir tedavi seçeneği değildir.

HAZIRLAYAN; Dr. Mehmet KEŞKEK, Dr. Tamer ERTAN