*Tiroid *kanserleri *tiroid *karsinomu

Tiroid kanserleri tiroid karsinomu

İyi differansiye karsinomlar (% 90), medüller karsinom (%7), Anaplastik karsinom (%3) ve diğerleri olarak ayrılabilir. Papiller (%80), foliküler (%10), papiller mikrokarsinom ve Hurthle hücreli karsinom ise iyi differansiye karsinom tipleridir. Papiller ve folliküler karsinomlar tiroidin hormon yapıcı foliküler hücrelerinden kaynaklanırlar. Genetik geçiş göstermezler.

Radyasyona maruz kalma ile papiller kanser gelişme riski bulunmaktadır. Endemik iyot eksikliği ve buna bağlı olarak sürekli TSH yüksekliği foliküler karsinom görülme riskini arttırmaktadır. Bu ilişki foliküler karsinomun bir varyantı olan Hurthle hücreli Cada bulunmaz. Yine diğer iyi differansiye karsinomlar iyot tutup I131 tedavisi veya takibine cevap verirken, Hurthle Cada iyot tutulumu olmaz. Tüm iyi differansiye tiroid karsinomları tiroid hormonu ve tiroglobulin salgılarlar.

√ Papiller Ca en sık görülen tiroid karsinomudur (%60-80). Subtipleri olmasına rağmen klinik açıdan önem taşımaz. En iyi prognozlu tiroid kanseridir. Genelde 35 yaş civarı kadınlarda görülür. En çok lenfatik yayılımı kullanır ve lenf metastazı yapar. Mikroskopik lenf metastazlarının olması prognozu etkilemezken klinik pozitif LAP prognozu kötüleştirir. Sıklıkla multifokal, kapsülsüz veya psödokapsüllüdür.

İntraglandüler yayılım sıktır. Minimal Papiller Ca denilen mikrokarsinom alt tiplemesi 1 cmden küçük papiller kanserleri tanımlamaktadır. Başka sebeplerle eksize edilmiş tiroid dokularında veya otopsilerde tesadüfen rastlanılan klinik bulgu vermeyen bir varyasyondur. Kapsüller invazyon ve LAP metastazı yapmazlar, uzak metastaz oranı çok düşüktür. Otopsilerin %13ünde (+)dir. Cerrahi tedavi gereksizdir ve TSH süpresyonu yapılmalıdır.

√ Foliküler karsinom ise %10-20 civarındadır. Papiller kanserlerden daha geç yaşlarda yine daha çok kadınlarda görülür. Prognoz biraz daha kötüdür. Daha çok anjioinvazyon yaparak hematojen yayılım yaparlar. Uzak metastaz olasılığı yüksektir. Uzak metastaz daha çok şu sıra ile olur: akciğer, kemik ve diğer. Eğer LAP pozitifliği varsa prognozun daha da kötü olduğu söylenebilir. Foliküler karsinom soliter ve kapsüllüdür. Histolojik olarak foliküler adenomdan ayırımları çok zordur. Esas tanı kapsüller ve tiroidal invazyonun gösterilmesi ile konulacağından İİAB ve frozen yararlı olmayabilir.

√ Hurthle Hücreli Ca % 4-10 sıklıkla görülen foliküler neoplazmın bir varyantıdır. Multifokal olması ve öncelikle LAP metastazı yapması ile ayrılır. Bunda da İİAB ve frozena güvenilmemelidir. Daha kötü prognozlu agresif bir kanserdir, anaplastik Caya dönüşme riski daha fazladır. İyot tutmaz, I131e cevap vermez. Daha geç yaşlarda, kadınlarda görülür. İyi Differansiye Cada prognozun belirlenmesinde bazı kriiterlere bakılır.

Cinsiyet, yaş, tümör yayılımı ve boyutu, histolojik grade, metastaz bunlardandır. Erkek cinsiyet, erkeklerde 40 yaş üstü, kadınlarda 50 yaş üstü ve her iki cinsiyette 20 yaş altı, tümörün 4 cmden büyük olması, pozitif metastaz kötü prognoz faktörleridir. Bunlara uygun akronimler üretilmiştir (AMES, GAMES, AGES, MACIS). Bunlardan MACISte C daha önce yapılan cerrahinin yetersizliğini de belirtmesi ilk tedavide doğru seçimin prognozu nasıl etkilediğini anlatmaktadır.

Bu değişkenlerle yüksek ve düşük riskli hasta grupları belirlenmekte ve buna uygun olarak da tedavi planlanmaktadır. Düşük risk grubu; papiller Ca, 50 yaş altı kadın, 40 yaş altı erkek ve yüksek risk grubu; foliküler Ca, 50 yaş üstü kadın, 40 yaş üstü erkek olarak belirlenmiştir.

√ Medüller Tiroid Ca % 7 sıklıkla karşılaşılan bir kanser türüdür. Parafoliküler veya C hücrelerinden kaynaklanır, kalsitonin salgılar. Bu hücreler nöral krest hücrelerinden gelişir. Bu hücreler 2/3 oranında tiroidin süperior bölgesinde bulunur. İsthmusta C hücresi yoktur. Erken lenfatik yayılım çok sıktır. Sporadik, Familyal, MEN IIa ve MEN IIb şeklinde 4 varyantı vardır. Tamamı iyi differansiye tiroid kanserlerinden çok daha agresiftir.

√ Sporadik tip en sık (%80) görülenidir. 50 yaş civarında görülür. Familyal tip diğer endokrin patolojilerin eşlik etmediği otozomal dominant geçişli ve en iyi prognozlu bir alt tiptir. 45 yaşlarında ortaya çıkar. MEN IIa aslında Sipple sendromu olarak tanınır, ancak tıp tarihi iyi incelendiğinde William Sendromu denmesi gereken; feokromasitoma, paratiroid neoplaziler ile beraber seyreden bir varyanttır. MEN IIb en kötü prognozlu tiptir. Mukozal nöromalar, marfanoid vücut tipi, feokromasitoma eşlik eder.

√ Anaplastik Ca nadir, ama oldukça ölümcül bir kanser tipidir. Tanı anında 8 aydan az survie vardır. 60 yaş üstünde görülür. En önemli klinik bulgu hızlı büyüyen kitle ve bası semptomlarıdır (ses kısıklığı, disfaji, dispne, süperior vena kava sendromu). İyi differansiye tiroid Caın dedifferansiyasyonu ile olduğu konusunda kanıtlar vardır. Bunun yanı sıra hikayede benign guatr hastalıkları (endemik iyot eksikliği), iyi diff. Ca, radyasyon anamnezi saptanmıştır. Büyük ve küçük hücreli histolojik alt tipleri vardır. Büyük hücreli tip en sık görülenidir.