*Memede *Fibrokistik Değişiklikler (6)

Memede Fibrokistik Değişiklikler
Kadın memesi ergenlik çağında, adet dönemlerinde ve gebelik sırasında sürekli değişim gösteren bir organdır. Bu değişimler aynı zamanda yaş ilerledikçe de devam eder. Memedeki pekçok değişiklik tümüyle doğaldır ve herhangi bir hastalığa işaret etmez ancak düzenli meme muayenesi ve kontrolü erken tanı için önemlidir.
İyi huylu (benign) meme hastalıkları içinde geniş bir bölümü oluşturan fibrokistik değişiklikler, 4 kadından birinde görülebilen ve en az 2 kadından birinde yakınmaya neden olan bir grup meme değişikliğidir.
BELİRTİLER
Sıklıkla, memede ağrı (mastalji) ve ele gelen sertlik (kitle) ya da daha az olarak kendiliğinden oluşan meme başı akıntısı yakınmalarına neden olur. Dokunun mikroskop altında özel yöntemlerle boyanarak incelenmesi (histopatolojik inceleme) ile birbirinden farklı, tamamen iyi huylu ya da meme kanseri için yüksek derecede riskli değişiklikleri içeren dağılımda pek çok hastalığı içerirler. Sıklıkla üreme çağındaki kadınlarda normal hormonal dalgalanmalara bağlı olarak ortaya çıkabilirler ve menopozla birlikte gerileyebilirler.
Kesin bir nedeni olmamakla beraber, başta hormonal değişiklikler, aşırı kilo, çevresel faktörler, sigara, kalıtımla aileden gelen özellikler gibi nedenlerin birine veya hepsine birden bağlı ortaya çıkabilirler.
Ağrı, genellikle adet kanamasından 7-10 gün önce başlar ve adetin 1-2. günü geriler. Daha az sıklıkla adet kanamasıyla ilişkisiz ağrı da görülebilir. Ağrı koltuk altına veya üst kolun iç yüzüne yayılabilir. Ağrıyla birlikte veya ağrı olmadan memede ele gelen sertlik olabilir ve bazen bu sertlikler adeti izleyerek kaybolurlar. Sertlikler içi sıvı dolu kesecikler (kist), içi sıvı dolu keseciklerin bağ dokusuyla bölünmesi (septalı kist) ya da hücrelerin artmasından oluşan doku yoğunlaşmaları (solid kitleler) nedeniyle olabilir. Memede oluşan kistler her adet döneminde sayı, şekil, boyut ve yer değişikliği gösterebilirler. Oluşan meme başı akıntıları kendiliğinden ortaya çıkar. Memenin hasta tarafından sıkılmasıyla zorlanmasıyla ortaya çıkan akıntıların sıklıkla bir önemi yoktur. Akıntı, berrak, bulanık ya da kanlı görünümde olabilir. Meme başı akıntıları meme kanseri ile birlikte de görülebildiğinden dikkatli olunması gereklidir.
TANI
Tanı, tercihen meme hastalıkları konusunda deneyimli Genel Cerrahi Uzmanının yapacağı klinik muayene, görüntüleme yöntemleri ve gerekli görülürse dokudan alınan parçanın incelenmesi ile konulur. Görüntüleme yöntemlerinden hangisinin hastaya uygun olacağına Genel Cerrahi Uzmanı karar verir. Hastanın yaşına ve bulunan kitlenin özelliğine göre, meme filmi (mamografi), memenin ses dalgalarıyla incelenmesi (ultrasonografi) ya da daha ileri görüntüleme yöntemleri tek tek veya beraberce uygulanabilir. Saptanan değişikliğin özelliğine göre fibrokistik değişiklikler izlenebilir ya da patolojik olarak inceleme için dokudan örnek alınarak (biyopsi) tanının ayrıntıları kesinleştirilebilir. Biyopsi iğne ile hücresel örnek almakla, ele gelen sertliğin tamamının cerrahi yöntemlerle ameliyatla çıkarılmasını içeren bir aralıkta olabilir. Yapılan mikroskopik inceleme ile meme kanalları içindeki hücrelerin yapısal özellikleri ve çoğalma potansiyelleri, hücrelerin çekirdeklerinde meydana gelen değişiklikler patolog tarafından yorumlanır ve bir raporla cerraha bildirilir.
TEDAVİ
Tanının hasta için meme kanseri yönünden oluşturabileceği risk belirlenerek genel cerrahi uzmanı tarafından bir izleme aralığı ve yöntemi belirlenir. Kanser için yüksek risk oluşturan meme kanal hücrelerinin çoğalması ve çekirdek yapılarının bozulmasıyla seyreden durumlarda yakın izlem gereklidir. Ağrı yakınması geçmeyen ya da kişinin yaşam kalitesini bozacak kadar şiddetli ağrının olduğu durumlarda genel cerrahi uzmanı tarafından ilaç tedavisi uygulanabilir.
KORUNMA
Neden olan etkenler tam olarak belli olamadığı için etkin bir korunma yoktur. Ancak sigara, alkol ve yağlı beslenmeden uzak durmak, egzersiz yapmak faydalı olabilir.
FİBROADENOM
Genç yaşlarda izlenen memenin iyi huylu, çevre dokuya yapışık olmayan, yuvarlak ve düzgün sınırlı bir tümörüdür. 40 yaş altındaki kadınlarda en sık rastlanan iyi huylu meme kitlesidir. Sıklıkla üreme çağında 20 - 30 yaşlar arasında görülür. Bazen ergenlik çağında da görülebilirler.
BELİRTİLER
Sıklıkla bir yakınmaya neden olmadan meme muayenesi sırasında saptanır. Genellikle yuvarlak, birkaç santim çapında ve hareketli çoğu zaman ağrısız bir kitledir.
TANI
Yalnızca biyopsi yapılarak net bir şekilde tanı konabilir. Ancak çoğunlukla herhangi bir girişimde bulunmak gerekmez.

HAZIRLAYAN; Dr. Betül BOZ KURT