7 Temmuz 2011 Perşembe

*Salmonella *Enfeksiyonu; *Tifo Dışı *Salmonellozlar (6)

Salmonella Enfeksiyonu; Tifo Dışı Salmonellozlar
Tifo dışı salmonellozlar Salomenella typhi dışındaki salmonellalardan herhangi birine bağlı olarak gelişen enfeksiyonlardır. En sık görülen klinik formu mide-barsak iltihaplarıdır. Fokal enfeksiyonlar, bakteriyemi, menenjit ve paratifo diğer klinik formlardır. Bu grup enfeksiyonlar klinik açıdan ve gelişmiş ülkeler de dahil tüm dünyada oldukça sık görüldüğünden halk sağlığı yönünden oldukça önem taşıyan hastalıklardır.
Tifo dışı salmonella enfeksiyonlarının çoğunda bakteri insana kontamine gıda ve sularla bulaşır. Özellikle çocuklarda dışkı ile temas etmiş ellerin ağza değdirilmesiyle de bulaşır.
Salmonella esas olarak hayvanlarda hastalık yapan bir bakteridir. Hayvanlardaki enfeksiyonlar insanlara bulaşta en önemli kaynaktır. Salmonellalar hemen hemen tüm hayvan türlerinde saptanmıştır. Bulaş en sık kümes hayvanları ve onların ürünleri ile olmaktadır. Bunların başında da yumurta gelmektedir. Bunlar dışında sığır ve domuz etinden, günlük süt ve süt ürünlerinden, evde beslenen kedi, köpek, kaplumbağa gibi Hayvanlardan bulaşabilir. Türkiye’de daha çok ev dışında tavuk eti yemeyi takiben besin zehirlenmeleri bildirilmiştir. En çok olgu yaz ve sonbahar mevsimlerinde görülmektedir. Bakımevleri özellikle yenidoğan ve çocuk üniteleri başta olmak üzere hastaneler gibi kurumlarda salmonella salgınlarının görülme sıklığı en az 10 misli fazla, ölüm riski de bu ortamlarda 7-8 misli daha fazladır.
BELİRTİLERİ
Akut mide-barsak iltihabı (gastroenterit) en sık görülen şeklidir. Kontamine gıdanın alınmasından 8-48 saat sonra genellikle bulantı, kusma ile başlar, başağrısı eşlik eder. Kısa süre sonra kramp tarzında karın ağrısı ve ishal başlar. Özellikle göbek çevresinde ve sağ alt kadranda ağrı olur. Dışkılamanın sıklığı ve niteliği, ishalin süresi değişkenlik gösterir.Olguların önemli bir çoğunda üşüme, titreme, ateş görülür. İshal ortalama 3-7 günde geçer. Özellikle bebeklerde ve yaşlılarda aşırı sıvı kaybı durumunda şok görülebilir. Bu hastalık çocuklarda, yaşlılarda, mide asidi olmayanlarda, mide ameliyatı geçirenlerde ve orak hücreli anemisi (kansızlık) olanlarda daha ağır seyreder.
Paratifolarda belirtiler tifodaki belirtilerle aynıdır. Salmonella bazen kana karışarak (bakteriyemi) uzun süre kalabilir Bu dönemde uzun süreli bir ateş olur. AIDS’li hastalarda oldukça ağır seyreder. Tifo dışı salmonellalar damarları, kalp kapakçıklarını, beyin zarını, kemik ve eklemi tutabilir. Birçok organda apseler yapabilir.
Salmonella taşıyıcılığı: Barsak iltihabından sonra beş hafta süreyle bakteri dışkıda saptanabilir. Bir yılı aşkın taşıyıcılık oranı%1’in altındadır.
TANI
Salmonella barsak iltihabı ateşi olan akut ishalli hastalarda akla gelmelidir. Hastalar genellikle ev dışında, “fast food” lokantalarda yemek yeme, iyi pişmemiş piliç veya yumurta yeme öyküsü verirler. Diğer besin zehirlenmelerinden farklı olarak ishal kusmaya oranla daha belirgindir. Tanı dışkı kültüründe salmonellaların izolasyonu ile konur. Diğer klinik formlarında kan kültürü ve yara yeri kültürleri tanıda kullanılır.
PROGNOZ
Prognoz hastanın yaşına, enfeksiyonun yerine, etken olan salmonellanın türüne göre farklılık gösterir. Barsak iltihabında (enterokolit) prognoz genellikle iyidir. Kandolaşımı enfeksiyonlarında, paratifo ve lokalize enfeksiyonlarda, bebek ve yaşlılarda ölüm oranı yüksektir.
TEDAVİ
Basit barsak iltihabı (salmonella gastroenteritleri) durumunda antibiyotik tedavisi gereksizdir. Kaybedilen sıvı ve elektrolitlerin yerine konması önemlidir. Ancak hastaneye yatmayı gerektiren, ağır ishallerde, 5 günü geçen ishal ve ateş durumunda, altta yatan hastalığı olanlarda bakterinin kana geçmesini önlemek amacıyla antibiyotik tedavisi gereklidir. Diğer klinik formlarda antibiyotik tedavisi hayat kurtarıcıdır.
KORUNMA
Gıda ile bulaşın önlenmesinde teknik alt yapının yeterliliğinin sağlanması, sütlerin pastörize edilmesi, gıdaların iyi pişirilerek tüketilmesi, gıda işi ile uğraşanların salmonella taşıyıcısı olmaması önemlidir. Kişiden kişiye bulaşma olasılığının yüksek olduğu durumlarda özellikle hastanelerde hijyen tedbirlerine önem vermek ve özellikle el yıkama çok önemlidir.

HAZIRLAYAN; UZ.Dr. Aziz ÖĞÜTLÜ

0 yorum:

Yorum Gönder