*Sarı *Humma (6)

Sarı Humma
Sivrisinekler aracılığı ile maymundan insana ya da insanlar arasında bulaşan bir virüsün oluşturduğu ve sarılık, kanamalar ve ateşle karakterize bir hastalıktır.
Hastalığın en yaygın olduğu ve ilk ortaya çıktığı kıta Afrika’dır. Afrika’dan köle ticareti yoluyla Amerika Kıtasına taşındığı düşünülmektedir. Hastalık ilk olarak 1928! de tanımlanmıştır ve Theiler tarafından 1930 yılında aşı geliştirilmiştir. Bu hastalığın son salgını 1905 yılında Kuzey Amerika Kıtasında görülmüş ve 3000 kişinin hastalanması ve bunlardan da 452' sinin ölümüyle sonuçlanmıştır. Afrika’da 1986–1991 yılları arasında bu hastalığa bağlı 6000 ölüm bildirilmiştir.
Hastalığın görüldüğü bölgeler: Afrika, Amerika Kıtası (15 derece kuzey ve 10 derece güney ekvator bölgesi) olup hastalık Türkiye’de görülmemektedir.
Hastalık maymundan insana ya da insanlar arasında sivrisinekler aracılığı ile bulaşır. Afrika’da ocak ile mart ayları arası 15–45 yaşları arası erkelerde daha sık görülür. Bunun sebebi de genç erkeklerin bu aylarda çiftçi olarak çalışmalarıdır.
BELİRTİLERİ
Hastalık etkeninin vücuda girişiyle şikayetlerin ortaya çıkışı arasındaki süre 3-6 gündür. Hastalık ortaya çıktıktan sonra bazı dönemler halinde ilerler.
İlk ortaya çıkan bulgular şunlardır: ateş yükselmesi, baş ağrısı, sırt ağrısı, bulantı, karın ağrısı görülür. İlk bulgulardan sonra 24 saat süren ve ateşin düştüğü bir rahatlama dönemi vardır.
Hastalığın en önemli dönemi toksik dönemdir. Bu dönemde görülen belirtiler ateş, baş ağrısı, bel ağrısı, bulantı, kusma, karın ağrısı, şuur bulanıklığıdır. Kanama (karaciğer yetmezliği ve kan hücrelerinin azalmasına bağlı), kanlı kusma (midede oluşan ülserlerin kanamasına bağlı), burun kanaması, diş eti kanamsı, ciltte morluklar (cilt içine kanama), sarılık (karaciğer yetmezliği) oluşur.
Son dönemde tansiyonun düşmesi ve buna bağlı böbrek yetmezliği ile birlikte idrar çıkışının durması, kalp yetmezliği ve ritim bozukluğu, sara nöbeti, şuurun kapanması gözlenir.
TANI
Hastalığın tanısı ELISA testi ile virusa karşı oluşan antikorlar ölçülerek konur.
TEDAVİ
Hastalığın tedavisi yoktur.
KORUNMA
Sivrisinekle mücadele etmek veya aşılanmak yoluyla hastalıktan korunulabilinir.

HAZIRLAYAN; Dr. Muzaffer FİNCANCI