*Sindirim *Sistemi *Kanamaları (6)

Sindirim Sistemi Kanamaları
Sindirim sistemi kanamaları hayatı tehdit eden kanamalardan gizli kanamalara kadar değişen bir yelpazede görülürler. Kanamanın nedeni üst sindirim sistemi (yemek borusu, mide, oniki parmak barsağı) veya alt sindirim sistemi (ince ve kalın barsaklar) olabilir. Hematemez ( parlak kırmızı renkte veya kahve telvesi renginde kusma) üst sindirim sistemi kanamalarını işaret eder. Melena ( siyah renkli, cıvık ve kötü kokulu dışkı) genellikle üst sindirim sistemi kanamalarında görülür fakat ince barsak ve kalın barsağın sağ tarafından olan kanamalarda da oluşabilir. Hematokezya (makattan olan parlak kırmızı renkli kanama) genellikle kalın barsak kanamalarında görülür fakat şiddetli üst sindirim sistemi kanamalarında da görülebilir.
1- Üst Sindirim Sistemi Kanamaları
En Sık Nedenleri:
1. Peptik Ülserler (mide, onikiparmak barsağında)
2. Gastritler
3. Varisler ( yemek borusu, mide, oniki parmak barsağındaki toplar damar genişlemeleri)
4. Yemek borusu ülserleri ve yırtıkları
5. Kanserler
6. Damarsal anormallikler
Üst sindirim sistemi kanamalarının en sık nedeni ülserlerdir. Bu kanamaların yarısında neden olarak saptanırlar. Bazı ağrı kesiciler ve H.pylori adı verilen mikrop ülserin en sık nedenleridir. Yaygın görülen diğer bir neden olan gastrite yine bazı ağrı kesiciler, H.pylori neden olur. Bunun dışında yanıklar, kafa travmaları, böbrek yetmezliği diğer gastrit nedenleridir. Yemek borusu yırtıkları özellikle alkol alımı sonrası ve şiddetli bulantı-kusmalardan sonra gelişir. Yemek borusu ülserleri asit reflüsü, radyasyon tedavisi, mantar-virüslere bağlı yemek borusu iltihapları ve bazı ilaçlara bağlı gelişebilir. Varisler en sık karaciğer sirozuna bağlı gelişir.
TANI
Başlangıçta kan sayımı, kanama testleri ve kan grubu tespiti gereklidir.
Endoskopi: kanamanın yerini saptamayı ve gerektiğinde tedavi etmeyi sağlar. Endoskopi ile kanayan bölgeye kanamayı durdurucu maddeler enjekte edilebilir (skleroterapi) ya da bantlar ve metal klipsler kullanılarak kanayan bölgede kanamanın durması sağlanabilir. Bilinci kapalı hastalarda yapılmamalıdır. Endoskopi ile kanama yeri saptanamazsa sintigrafi, anjiyografi, tomografi ve manyetik rezonans (MR) tanı için kullanılabilir.
TEDAVİ
İlk basamak durumun aciliyetinin belirlenmesidir. Solukluk, tansiyon düşüklüğü ve kalp hızında artma kanamanın ciddiyetini gösterir. Damardan sıvı desteği, kan ve kan ürünleri desteği verilmelidir. Burundan mideye gönderilen nazogastrik tüp adı verilen bir tüple midede kan olup olmadığı kontrol edilir. Kanamayı azaltıcı ilaçlar ( proton pompa inhibitörleri ve gerektiğinde somatostain gibi) başlanmalıdır. Aktif kanaması olan hastaya acil endoskopi yapılarak kanama yeri saptanmaya çalışılmalı ve gerektiğinde endoskopik tedavi yöntemleri kullanılmalıdır. Endoskopik tedaviye yanıt vermeyen ve yemek borusunda varis olan hastaların %90’ında Sengtaken-Blakemore tüpü denen bir tüple kanama durdurulabilir.
Cerrahi Tedavi
Yukarıda belirtilen tedavi yöntemleri ile kanaması durdurulamayan ya da tekrarlayan hastalarda cerrahi gerekebilir.
2- Alt Sindirim Sistemi Kanamaları
En sık iki neden divertikülozis ve anjiyodisplazilerdir. Divertikülozis kalın barsaktaki küçük ceplere verilen isimdir. Dışkının bu ceplere girmesi, o bölgedeki dokuları inceltebilir ve damarlardan kanamaya neden olabilir. Anjiyodisplazi ise sindirim sisteminde görülen kılcal damar genişlemeleridir. Bunun dışında hemoroidler, makattaki çatlaklar (fissür) da anlamlı kanamaya neden olabilir. Polipler ve kanserler diğer kanama nedenleridir. İltihabi barsak hastalıkları, mikroplara bağlı barsak enfeksiyonları, damar tıkanmaları ve radyasyon tedavisi daha az sıklıkla alt sindirim sistemi kanamalarına neden olurlar.
TANI
Kolonoskopi: kalın barsağın ve ince barsağın son kısmının değerlendirilmesini sağlar. Kalın barsakta kanama nedeni bulunamamışsa enteroskopi denilen yöntemle ince barsak değerlendirilir. Kanama yerinin saptanamadığı durumlarda sintigrafi ve anjiyografi kanama yerini saptamak içi kullanılan diğer tanı yöntemleridir.
TEDAVİ
Başlangıçta üst sindirim sistemi kanamalarına benzer şekilde kan tetkikleri yapılmalı, damar yolu açılarak sıvı-kan ve kan ürünleri desteği sağlanmalıdır. Kolonoskopik bazı yöntemler (argon plazma, poliplerin çıkarılması gibi) kanamayı durdurabilir. Hemoroidlere RSS adı verilen yöntemle bant atılabilir. Anjiyografik yöntemle kanayan damara kanamayı durdurucu maddeler verilebilir.
Cerrahi
Tekrarlayan-durdurulamayan kanamalarda cerrahi gerekebilir.

HAZIRLAYAN; Dr Zehra Betül PAKÖZ