Yemek *Borusunun *Doğumsal Hastalıkları (6)

Yemek Borusunun Doğumsal Hastalıkları
Doğumsal özofagus hastalıkları 3000-5000 doğumda bir görülür. Ensık özofagusun doğumsal tıkanıklığı (atrezisi) görülür. Doğumsal özofagus darlığı ve kisti daha nadir görülür. İlk olarak 16. yüzyılda kör sonlanan bir özofagus tanımlanmış. Cerrahi tedavisi 18. yüzyıla kadar yapılmamıştır. Bu tarihten itibaren bu hastalıkların cerrahi tedavisinin yapılabileceği anlaşılmıştır. Ancak başarılı cerrahi yöntemler geçen yüzyılın ortalarından itibaren geliştirilmiştir. Bugün çocuk anestezisi ve yoğun bakımlarının gelişmesi ile birlikte çok karmaşık doğumsal özofagus hastalıkları bile başarı ile tedavi edilmektedir. Doğumsal özofagus hastalıkları ile birlikte diğer organlarda da doğumsal hastalıklar sıklıkla görülür.
ÖZOFAGUSUN DOĞUMSAL TIKANIKLIĞI
Doğumdan önce nefes borusu (trakea) ile birlikte gelişen ve ilerleyen haftalarda ayrılan özofagusun bu ayrılma sürecinde tıkalı kalması yada nefes borusu ile yapışık kalmasıdır. Farklı tipleri vardır. Doğumdan önce suyun fazla olması (polihidramniyoz) bir belirti olabilir. Ultrasonografi ile dikkatli bir inceleme ile tanı konulabilir.
BELİRTİLERİ
Doğumdan sonra bebek beslenmeye başlayınca sütü yutamadığı, sütün ağız ve burundan geri geldiği veya beslenme sırasında morardığı görülür. Bebekler tükrüklerini de tutamadığından ağız ve burundan tükrük geldiği ve öksürük öksürüğe kaldığı görülür.

TANI
Doğum salonunda veya tanı için burundan mideye bir sonda gönderilerek kontrol yapılırsa, sondanın ilerlemediği görülür. İlaçlı bir özofagus filmi çekilerek kesin tanı konulur.
TEDAVİ
Bu bebeklerin yenidoğan yoğun bakımı olan yerlerde tedavisinin yapılması gerekir. Ağızdan gıda alımları kesilir. Yemek borusu tıkalı olduğundan biriken tükrükler sık sık ağız içinden çekilir. Eğer akciğerlerine süt veya tükrük kaçmış ise bu olguların solunum sıkıntısı olabilir. Öncelikle genel durumu düzeltilmeye çalışılan hastanın başka bir organ anomalisi yönünden araştırılması yapılır. En kısa sürede cerrahi olarak yemek borusu onarılır. Onarım yapılamayan olgularda özofagus boyundan ağızlaştırılabilir ve beslenme için mideye bir sonda konularak tedavi geciktirilebilir. Kendi özofagusu kısa olan olgularda yemek borusu olarak barsaklar kullanılır. Eğer tanı erken konulmuş, doğum ağırlığı 2500 gramın üzerinde akciğerleri iyi durumda ise tedavide başarı şansı yüksektir (%90). Tedavisi başarılı olan olgularda daha sonra yutma güçlüğü ve özofagus darlığı gelişebilir.
DOĞUMSAL ÖZOFAGUS DARLIĞI
Nadir görülen bir hastalıktır. Özofagusun herhangi bir yerinde daralma vardır. Darlığa özofagus duvarını oluşturan kas veya içini döşeyen yüzeyden kaynaklanan aşırı büyüme neden olur. Bunun sonucu yutulan gıdalar mideye geçemez.
Yutamama şikayeti ile gelen çocukların özofagus filmlerinde özofagusun hasta olan bölgesinde darlık tespit edilir. Tanı için özofagus endoskop ile incelenir gerekirse bir doku parçası alınır.
Tanısı konulan olgular önce genişletme tedavisine alınırlar. Bundan fayda görmeyen olgulara cerrahi uygulanır. Tedavi başarısı yüksektir.
DOĞUMSAL ÖZOFAGUS KİSTLERİ
Nedeni tam olarak anlaşılmasa da özofagusnu gelişimi sırasında duvarına bitişik gelişen ikinci bir boşluk içinde sıvı birikmesi ile gelişir.
Doğumdan önce veya sonra tanısı konulamayabilir. Ancak kist büyümeye başlayıp özofagus veya solunum yollarına bası yapmaya başlayınca belirti vermeye başlar. Yutma güçlüğü, tekrarlayan akciğer enfeksiyonu en sık görülen belirtileridir. Bazen tesadüfen çekilen bir göğüs filminde de saptanabilir.
Tanısı konulan kistler uygun şartla sağlandığında cerrahi olarak çıkarılır. Cerrahi tedavi başarısı yüksektir.

HAZIRLAYAN; Dr İbrahim ÇUKUROVA