*özefagus *divertikülleri *YEMEK *BORUSU

özefagus divertikülleri özefageal divertikül

özefagus divertikülleri, özefagus duvarının bir veya daha çok katının poş halini alması sonucu gelişir. İçleri epitel ile döşeli olan bu divertiküller özefagusun 3 bölgesinde görülür:
1- Üst özefagus sfinkterinin hemen üzerinde (faringoözefageal divertikül ya da Zenker divertikülü)
2- özefagus orta kısmında (midözefageal, parabronşial divertiküller)
3- Alt özefagus sfinkterinin hemen üzerinde (epifrenik divertiküller)

√ Faringo özefageal divertikül (Zenker divertikülü):
Zenker divertikülü krikafaringeus kasının hemen üzerinde transvers lifler ile inferior faringeal konstriktör kaslarının oblik lifleri arasında, arkada, genellikle sola doğru uzanır. 50 yaşın üzerinde daha sık görülür.

Erkeklerde daha sık görülür. Pulsiyon divertikülü özelliğindedir ve özefagusun sadece mukoza tabakasını içerir. Bu divertikülün üst özefagusta motilite bozukluğu sonucu oluştuğu öne sürülmektedir. Krikofaringeal kasta prematür kontraksiyon olmaktadır. Tekrarlayan kontraksiyonlar sonucunda mukoza dışa doğru uzayarak poş halini alır.

Zenker divertikülü olanlarda en sık rastlanan semptom yiyeceklerin üst özefagusta takılma hissidir. Sindirilmemiş besinlerin poşta çalkantı sesi, boyunda bir şişlik ve yiyeceklerin ağıza regürjitasyonu ortaya çıkar. Nadiren divertikül çok büyürse içinde biriken gıda artıkları özefagusu öne doğru iterek obstrüksiyona yol açabilir. İleri evrelerde malnütrisyon, süppüratif akciğer hastalıkları ve ses kısıklığı görülebilir. Nadiren divertikül içinde skuamöz hücreli karsinom da gelişebilir (% 0,4)

Radyolojik tetkik ile tanı konur. Balu grafi mutlaka çekilmelidir. Beraberinde hiatal herni olup olmadığı araştırılmalıdır. Zenker divertikülü ile hiatal herni birlikteliği sık görülür. Özofagoskopi şart değildir.

Tedavi cerrahidir. Birkaç yöntem uygulanabilir. Tek veya iki evreli divertikülektomi, divertikülotomi, divertikülopeksi veya krikofaringeal myotomi uygulanabilir. Bugün en sık kullanılan yöntem tek evreli divertikülektomi ve özefagomyotomidir. Divertikülün küçük olduğu vakalarda (1-2 cm lik) divertikülektamiye alternatif olarak krikofaringeal myotomi yapılabilir.

özefagusun orta kısmındaki divertiküller: (Midözefageal ya da parabronşial divertiküller)
Trakeanın bifurkasyon bölgesine yakın orta özefagus kısmında görülen divertiküllerdir. Traksiyon divertikülleridir. Patogenez tam olarak bilinmemekle beraber mediastinal lenf nodüllerindeki tbc ya da antrakozis gibi patolojilerin neden olduğu yapışıklıklara bağlı olduğu düşünülmektedir.

Konjenital olabilecekleri ya da özefagus motilite bozukluklarına bağlı da gelişebilecekleri düşünülmektedir.
Genellikle semptom vermezler ve tesadüfen saptanırlar. Nadiren yutma güçlüğü ya da yiyeceklerin poşta birikmesine ikincil özefagus obstrüksiyonu görülebilir.

Epifrenik divertiküller:
Genellikle orta yaşta görülürler ve özefagusun son 10 cmlik kısmında alt özefageal sfinkterin hemen üzerinde bulunurlar. Oluşum mekanizması Zenker divertikülüne benzer. özefagus sfinkterinin gevşemesinde inkoordinasyon ve intralüminal basınçta artış sözkonusudur. Diffüz spazm, akalazya ve hiatal herni gibi durumlarda daha sık görülür. En sık görülen semptomlar disfaji ve regürjitasyondur. Genellikle gece ortaya çıkan sıvı regürjitasyonu divertiküle ikincil ortaya çıkar.

Tanı Balu grafi ile kolayca konur. Ancak alt özefagus sfinkterinin motilite çalışmaları da ek patolojilerin ortaya konması açısından mutlaka yapılmalıdır. 5 cmden büyük divertiküllerde genellikle motilite bozukluğuna da rastlanmaktadır.

Tedavi:
Semptomatik hastalarda cerrahidir. Zenker divertikülünde olduğu gibi divertikülektomi ve uzun bir özefagomyotomi yapılır. Beraberinde hiatal hernisi olan olgularda hiatal herniye yönelik girişim de yapılmalıdır.