*Minör *Tükrük *Bezi *Kistleri ( *Mukosel) (6)

Minör Tükrük Bezi Kistleri ( Mukosel)
Mukosel veya diğer adıyla müköz kistler minör tükrük bezlerinden köken alırlar ve oral mukozada en sık görülen yumuşak doku kistleridir.
Mukosele köpek dişleri olarak bilinen kanin dişleri hizasında,alt dudakta sıklıkla rastlanır. Bunun dışında yanak mukozasında, ağız tabanı, damak ve dilde de yer alır. Çok nadir olarak da üst dudakta görülür. Mukosellerin %70’i alt dudakta görülürken,%2,5’u da dilde yer alır.
Mukosel veya diğer adıyla müköz kistler minör tükrük bezlerinden köken alırlar ve oral mukozanın en sık görülen yumuşak doku kistleridir. Minör tükrük bezleri, sert damağın 1/3 ön tarafı, yapışık dişeti ve dilin 1/3 ön kısmı dışında oral mukozanın heryerine dağılmış olarak bulunurlar. Sayıları ortalama 750-800 kadardır. Teorik olarak, minör tükrük bezlerinin bulunduğu heryerde müköz kistler görülebilir; ancak kanin dişleri hizasında ve alt dudakta sıklıkla rastlanır. Bunun dışında yanak mukozası, ağız tabanı, damak ve üst dudakta da görülebilir) .
Mukoselin 1.Extravazasyon Kisti 2.Retansiyon Kisti olmak üzere 2 tipi vardır .
Extravazasyon kistleri % 80 oranında görülürken; enfeksiyon, diş taşı veya tükrük bezi iltihabı gibi nedenlerle tükrük bezi kanalının parsiyel tıkanması sonucu oluşan retansiyon kistleri ise daha az görülür. Extravazasyon kistleri çoğunlukla genç bireylerde alt dudakta; retansiyon kistleri daha yaşlı bireylerde oral mukozanın çeşitli bölgelerinde rastlanır.
BELİRTİLERİ
Asemptomatik,ağrısız,küresel,birkaç mm.den birkaç cm.ye kadar değişen boyutlarda,mavi-gri renkte görülür. Çoğunlukla tek izlenirler. Daha derin lezyonlar normal mukoza rengindedir. Genellikle aniden ortaya çıkarlar, son boyuta da hızla ulaşırlar; birkaç haftadan birkaç aya kadar seyrederler. Aspirasyon uygulanırsa, enjektöre dolan maddenin tükrükten ibaret olduğu görülür. Hasta, anemnezinde o bölgenin şişerek dolduğundan, patladığından ve tekrar dolduğundan bahseder. Bu lezyonların sürekli tekrarlamalarından dolayı tedavileri gereklidir.
Extravazasyon kistleri çoğunlukla genç bireylerde, alt dudakta ve seyrek olarak da dilde görülür. Dilde görülme oranı % 2,5’tur. Genç bireylerde en belirgin etken travmadır.
TEDAVİ
Minör tükrük bezi kistlerinin tedavisinde en çok uygulanan yöntem cerrahi çıkarmadır. Ancak cerrahi olarak çıkarma(extirpasyon) sırasında çevredeki minör tükrük bezlerinin de travmaya uğramasına bağlı olarak nükslerin sıklıkla görülmesi tedavide alternatifler aranmasına yol açmıştır. Bu bağlamda steroid enjeksiyonu ile birlikte sklerozan madde enjeksiyonu (marsüpyalizasyon), foto-elektron radyasyonu, CO2 lazer veya krioterapi önerilmiştir.
Krioterapi kolay uygulanması, iyileştirici etkisi, uygulama sırasında anesteziye gerek duyulmaması, sekonder enfeksiyon ve kanama riskinin düşük olması nedeniyle tercih edilir. Tek dezavantajı,özel ekipman gerektirmesidir.

HAZIRLAYAN; Dr.Dt.Meliha (KAYA) YILDIZ