7 Temmuz 2011 Perşembe

*Sekonder *Eritrositoz (6)

Sekonder Eritrositoz
Kanda dolaşan alyuvar kitlesinin artışı eritrositoz olarak tamamlanır. Eritrositoz görece ve mutlak olarak iki ana başlıkta incelenmektedir. Dolaşan kanın sıvı kısmını oluşturan plazma miktarının azalması sonucu kanın içinde dolaşan alyuvarların konsantrasyonu artar. Bu durum görece veya yalancı eritrositoz olarak tanımlanmaktadır. Sıklıkla stresli ve sigara içen kişilerde görece polistemi görülmektedir. Sigara içenlerde sigaranın bırakılması dışında ek tedavi gerekmez.
Alyuvar kitlesinin plazma hacminde meydana gelen değişikliklerden bağımsız artışı ise mutlak eritrositoz olarak adlandırılır. Mutlak eritrositoz ise primer ve sekonder olmak üzere iki alt başlıkta değerlendirilmektedir. Primer eritrositoz kemik iliğinden köken alan alyuvar öncüllerinde meydana gelen doğumsal veya kazanılmış mutasyonlar sonucu oluşur. Polistemia vera adını alan habis bir hastalık ve bazı ailesel eritrositoz hastalıkları primer eritrositoza neden olur. Sekonder eritrositoz ise kanda dolaşan alyuvarların sayısını yükselten eritropoetin adı verilen ve normal koşullarda böbrek tarafından üretilen hormonun artışı sonucu olur.
Kanda oksijen miktarı azaldığında dokuların oksijen ihtiyacının karşılanabilmesi için böbreklerden eritropoetin salgılanır. Eritropoetin kemik iliğinde bulunan alyuvar öncüllerini uyararak alyuvar yapımını arttırır. Böylece sayıları artan alyuvarlar daha fazla oksijeni dokulara taşıyabilir. Kronik akciğer hastalıkları, bazı kalp hastalıkları, aşırı şişmanlık, uyku-apne sendromu, deniz seviyesinden yüksek yerlerde yaşam, aşırı sigara içimine bağlı kronik karbondioksit zehirlenmesi gibi durumlarda kanda oksijen miktarı azalması sonucu mevcut durumu düzeltmek amacı ile eritropoetin salgısı ve sonuçta alyuvarların sayısı artar. Bazı böbrek ve karaciğer tümörlerinde, böbrek nakli yapılan hastalarda ise kan oksijen düzeyinden bağımsız olarak eritropoetin üretimi anormal olarak artabilir. Sonuç olarak artan eritropoetin kan alyuvar sayısının yükselmesine neden olur. Altta yatan hastalıklara göre halsizlik, çabuk yorulma, morarma, nefes darlığı, ayaklarda şişme, geceleri düz yatamama gibi çok çeşitli yakınmalar olabilir. Bu hastalarda tedavi altta yatan nedene yönelik olarak yapılır. Hastaların klinik seyrini eritrositozdan çok eritrositoza neden olan hastalık belirler.

HAZIRLAYAN; Dr. Ali İrfan Emre TEKGÜNDÜZ

0 yorum:

Yorum Gönder