*Dış *Gebelik (6)

Dış Gebelik
Dış gebelik döllenen yumurtanın herhangi bir nedenden ötürü tüplerden rahim boşluğuna kadar olan seyrini tamamlayamaması sonucu rahim içi dışında bir yere yerleşmesidir. Genellikle tüplerde daha az sıklıkla yumurtalıklarda veya karın boşluğunda olur.
Yardımcı üreme tekniklerinin artışı, bulaşıcı cinsel yol hastalıklarının artması nedenleriyle son 10-15 yılda dış gebelik oranlarında artış saptanmasına rağmen erken tanı ve tedavi nedeniyle dış gebelik nedeniyle görülen anne ölümlerinde belirgin azalma saptanmıştır.

BELİRTİLER
Adet gecikmesi, gebelik testinin pozitif olması, bulantı-kusma, memelerde hassasiyet gibi normal gebelik bulgularına benzer belirtilere ek olarak kasık ağrısı (tek ya da çift taraflı olabilir. Şiddeti değişken kanama (genelde koyu kahverengi renkte) şikâyetleri görülür. Tüplere yerleşen gebeliğin büyümesiyle tüplerde gerilme, yırtılma ve karın boşluğuna kanama olabilir. Bu kanama miktarına bağlı olarak yığılma-bayılma hissiniz ve şok tablosu olabilir.

TANI
Tanı için kan gebelik testi takibi ve ultrason görüntüleme temel yöntemlerdir. Eğer ultrason boş rahim gösteriyorsa ancak hamilelik testi pozitif ise düşük ya da gebeliğin erken dönemleri olabileceği nedeniyle eğer kendinizi iyi hissediyor ve sancınız yoksa 2 -3 gün arayla kan gebelik testi takibi yapılır. Eğer şüphe yüksekse ve şikâyetleriniz artıyor ise kapalı ameliyat (laparoskopi) ile tüpler gözlemlenir, tanı kesinleştirilir ve aynı esnada tedavi de yapılır.

PROGNOZ
Hastalığınız seyrini belirleyen en önemli şey erken tanı ve tedavidir. Tüplerde oluşan gebelik kendi kendine tüplerden düşük yapma yoluyla sonlanabileceği gibi, doku öldürücü ilaç ya da cerrahi girişim ile sonlandırılabilir. Kan gebelik testi değerlerinin düşük olması, ultrason ile saptanan gebelik kitlesinin küçük olması, sizin sistemik bir rahatsızlığınızın olmaması hastalığın gidişi için olumlu faktörlerdir.

TEDAVİ
Dış gebelik tanısı erken konduğunda yani henüz tüp yırtılmadan yakalandığında henüz kan kaybetmeye başlamadan laparoskopik (kapalı ameliyat)yöntemle tedavi şansı oldukça yüksektir.

Yine erken dönemde kullanılan alternatif yöntem doku öldürücü ilaç tedavisidir.
Takiplerde kan gebelik testi kendi kendine de düşebilir. Bu durumda sadece izlem ve kan gebelik testi takibi yapılabilir.
Ancak aşırı kanama bulguları mevcut ve genel durumunuz kötüye gidiyorsa acil açık cerrahi girişim ve kan nakli gerekir.

DIŞ GEBELİK İHTİMALİ KİMLERDE FAZLA?
* Daha önce geçirilmiş kadın iç organı enfeksiyon öyküsü,
* Sezaryen, apandisit ya da karın içi ameliyat geçirmiş olmak,
* Daha önce dış gebelik geçirmiş olmak,
* Sadece tek hormonlu-düşük hormon içerikli doğum kontrol ilacı alıyor olmak,
* Yardımcı üreme yöntemleriyle gebe kalmak,
* Sigara

KOMPLİKASYON
En korkulan ve en önemli sonuç dış gebelik sonucu ölümdür. Ancak son yıllarda erken tanı ve tedavi ile dış gebelik nedeniyle ölüm sıklığı azalmıştır.
Kanamaya bağlı kansızlık, geçirmiş olduğunuz ameliyata bağlı tek ya da çift taraflı tüplerin alınması, kullanılan doku öldürücü ilaç tedavisine bağlı özellikle mide barsak sistemi rahtsızlıkları v.b görülebilir.

KORUNMA
Yeniden gebe kalmaya çalışmadan önce kendinize fiziksel ve duygusal iyileşme için zaman tanıyın. Vücudun dinlenmesi için en az 3 ay kadar beklemeniz önerilir. Eğer kullanım açısından bir engel yoksa doğum kontrol hapları, aylık depo hormon ilaçları kullanılabilir.
Ancak şunu unutmayın ki bir kez geçirilmiş bir dış gebelik ikinci kez olabilme ihtimalini artırıyor. Bir sonraki gebelik öncesi ve gebelik esnasında yakın kontrol ve bir jinekolog gözetimi altında gebelik planlanması önerilir.

HAZIRLAYAN; Doç. Dr. Orhan GELİŞEN