*Gangren (6)

Gangren

Dokuların, kendilerini besleyen atardamarların herhangi bir sebeple, tamamen yetersiz hale gelmesi sonucunda hayatiyetini kaybetmesi durumudur. Tedavi edilmeyen veya edilemeyen atardamar (arter) tıkanmaları ya da tıkayıcı hastalıkları gangrene neden olabilir.

Gangren, kuru ve yaş diye nitelendirilebilir. Kuru gangrende simsiyah bir renk alan gangren bölgesi, kupkuru bir halde olup, bir mumyayı andırır. Bu tip gangren, atardamar tıkanması sonucu olur. Gangrenli bölge, canlı bölgeden çok belirgin bir çizgi ile ayrılır. Buna demarkasyon hattı veya atılma çizgisi denir.

Yaş gangren beslenmesi aşırı derecede bozulmuş dokuların sıyrık yoluyla mikrop kapması veya kuru gangrenin enfeksiyona maruz kalması sonucunda meydana gelir. Yaş gangren, en çok şeker hastalığının yaptığı damar bozuklukları sonucu meydana gelen gangrenlerde görülür. Çünkü şeker hastalığında enfeksiyonlara karşı bir eğilim vardır. Enfeksiyon süratle ilerlediğinden, gangrenli uzvun sağlamca görülen kısımları da şişer, kızarır ve bu kısımda su dolu kesecikler meydana gelir. Zararlı maddelerin kana geçmesi sonucu hastanın durumu hızla bozulur.

Gangren, hemen birçok organ ve dokuda görülebilir ve en çok kollar, bacaklar, apandisit, ve ince barsaklarda görülür. Nadiren safra kesesi, testisler ve erkek cinsel organında da ortaya çıkabilir.

Gangrenin bir çeşidi de, gazlı gangrendir. Bol kas harabiyeti olan yaralara, oksijensiz yerlerde yaşayan bakterilerin girmesiyle meydana gelen ve zamanında müdahale edilmezse ölümle sonuçlanan bir durumdur. En çok, savaş yaralarında, kirli ve bakımsız yaralarda görülür. Çoğalan bakteriler gaz meydana getirirler. Bu bakteriler içinde en önemlisi Clostridium perfringens`tir. Dokular gazla gerildiği için ilk belirti olarak, hasta pansumanları veya sargı alçının sıkmasından şikâyet eder. Daha sonra fasiaların (kaslar üzerini örten zarlar), altında toplanan fazla gerilmesi sonucu çok şiddetli ağrılar olur. Bir pensle derinin üzerine vurulunca davul sesi alınır. Durum daha da ilerleyince besleyici damarlar çok sıkıştığından deride mavimsi lekeler meydana gelir. Buna paralel olarak ağır bir septik (iltihabi) şok tablosu, ruhi bozukluklar ve akut böbrek yetmezliği ortaya çıkar.

Atardamar ve arterlerin tıkanması zamanında ilaç veya cerrahi olarak açılamazsa gangrenle sonuçlanabilir. İlgili arter hangi dokuyu besliyorsa o dokuya ait bozukluklar oluşacaktır. Eğer bu arter o dokuyu besleyen tek arter ise ve tıkanıklık açılamamışsa gangren oluşur.



HAZIRLAYAN; Doç. Dr. Ahmet GÜRER, Prof. Dr. Raci AYDIN