*Gebelikte *Suyun *Erken Gelmesi (6)

Gebelikte Suyun Erken Gelmesi
Erken membran rüptürü (EMR), bebeğin anne karnında normal gelişimi, büyümesi ve hareketleri için gerekli olan amnion sıvısını çevreleyen zarın, doğum sancıları başlamadan önce yırtılarak amnion sıvısının ( bebeğin suyunun) vajinadan dışarıya doğru akmasıdır. Doğum genellikle zar yırtılmasını takip eden 24 saat içinde %90 oranında başlar. Eğer 37. gebelik haftasından önce bebeğin suyu gelmişse, bu durum prematüre erken membran rüptürü olarak adlandırılır ve gebelik haftası küçüldükçe doğum başlaması için gereken süre uzar. Bu zarın yırtılmasıyla birlikte, bebeğin dış ortamla arasındaki bariyer yıkılmış olur ve enfeksiyonlara açık hale gelinir.

Erken membran rüptürü, tüm gebeliklerin %10’unda görülmektedir ve bunların %80’i 37. gebelik haftası ve üzerindedir. Nedeni henüz bilinmemekle birlikte bu durumu başlatan bazı muhtemel faktörler söz konusudur. Bunlar; annenin genital kanal ve idrar yollarındaki enfeksiyonlar, beslenme bozukluğu, sigara içimi, düşük sosyoekonomik düzey, karına gelen direkt travmalar, rahim ağzı yetmezliği, rahmin aşırı gerildiği durumlar (çoğul gebelikler, bebeğin suyunun aşırı fazla miktarda olması), rahim anomalileridir. Daha önceki gebeliklerde erken su gelmesi durumu varsa, takip eden gebelikte bu risk artmıştır.

Anne adayları genellikle vajinadan ani bir sıvı boşalması şeklinde şikâyetle gelirler. Bazen gebeliğin etkisi ile idrar kaçırma ve vaginal akıntı da benzer şikâyetlerle karışabilir. Bununla birlikte bazı durumlarda bu sıvı akışı ani olmayabilir ve bebeğin suyu yavaş yavaş boşalabilir. Bu durumda mutlaka kadın doğum doktorunuza başvurmalı ve şikâyetinizi ayrıntılı olarak anlatmalısınız. Aksi halde bütünlüğü bozulmuş olan amnion zarında enfeksiyon oluşarak hem bebeğin, hem de annenin hayatını tehlikeye atacak ciddi sonuçlar ortaya çıkabilir.
TANI
EMR tanısı koyarken öncelikle hastanın suyunun geldiğinin ifadesi dışında vajinal muayenede rahim ağzından suyun geldiğinin direkt görülmesi önemlidir. Bunun dışında suyun geldiğini gösteren bazı testler de mevcuttur. En sık kullanılan test nitrazin testidir ancak bazı durumlarda (vajinal akıntı, idrar yolları enfeksiyonları, kanama vb. ) yanlışlıkla pozitif sonuç vererek suyun geldiği şeklinde yorum yapmaya neden olabilir. Bu durumda diğer testlere başvurulabilir. Ayrıca ultrason ile bebeğin suyunun azalıp azalmadığı da kontrol edilir.
Bebeğin suyunun gelmesinin en önemli riski doğumu başlatıcı etkisinin olmasıdır. Çoğu hastada suyun gelmesini takip eden 24 saat içinde doğum sancıları başlar. Bu nedenle eğer bebek gelişimini tamamlamamışsa erken doğuma sebep olabilir. Bu da yeni doğan bebekte başka sıkıntıları beraberinde getirmektedir.
TEDAVİ
Eğer bebek 37. haftayı tamamlamışsa doğum sancılarının başlaması için 24 saat beklenir. Ancak bu bekleme süresi mutlaka doktor gözetiminde yapılmalı ve gerekirse hastanede yatış planlanmalıdır. Bu yüzden bebeğin suyu gözle görülür bir şekilde gelmişse veya şüphesi varsa derhal doktorunuza başvurunuz. Eğer 24 saat içinde doğum sancıları başlamamışsa antibiyotik tedavisine başlanır ve doğumun başlatılması için suni sancı verilir.

Eğer gebelik haftası 24–34. haftalar arasında ise, bebeğin akciğer gelişiminin tamamlanması için beklenebilir. Bu süre içinde akciğer gelişimini hızlandıracak tedaviler doktorun kontrolü doğrultusunda uygulanabilir ve doğumun olabileceği düşünülerek yoğun bakım ünitesi bulunan tam teşekküllü bir hastanede takip yapılmalıdır.
Eğer 34–37. haftalar arasında ise, bebeğin akciğer gelişimini tamamladığı düşünülür ve yeni doğan yoğun bakımının sağlanabileceği hastane koşullarında doğum planlanmalıdır.
RİSKLER
Erken membran rüptürünün getirdiği en önemli risk doğumu başlatıcı etkiden dolayı erken doğum riskidir. Ayrıca bebeği dış ortamdan koruyan zarın yırtılmasıyla bebek ve rahim duvarı enfeksiyona açık hale gelir. Bu yüzden anne ve bebek yakın takip edilmeli ve gerekli tedavileri yapılmalıdır. EMR’ye bağlı oluşan enfeksiyona “koryoamnionit” denir. Bu enfeksiyon bir yandan rahime ve dolayısıyla anne adayının kanına geçerek annede ciddi enfeksiyonlara, diğer yandan bebeğe geçerek bebekte ciddi enfeksiyonlara yol açabilir. Bu durumda annede vajinadan kötü kokulu akıntı gelmesi, ateş, çarpıntı, halsizlik, tansiyon düşüklüğü ve bebek hareketlerinde azalma görülür. Bu belirtilerden herhangi biri varsa derhal doktorunuza başvurunuz.

Bol miktarda suyun aniden vajinadan gelmesi sonucu bebeğin kordonunda sarkma da diğer risklerden biridir. Bu durumda çok acilen hastaneye başvurunuz. Çünkü bebeğin hayatını tehlikeye sokarak ölümüne neden olabilir. Su gelmesi sonucu bebeğin eşinde (plasenta) erken ayrılma da görülebilir. Bu da bebeğin hayatını tehdit eden diğer bir risktir. Su gelmesine bağlı bebeğin suyu azalacağından, azalmanın şiddetine bağlı olarak bebekte bazı riskler (yüzünde, kol ve bacaklarında birtakım anormallikler, akciğer gelişiminde gerilik, vb. ) oluşabilir.

HAZIRLAYAN; Dr. Gültekin KÖSE