*Kadınlarda Üst *Genital Yolun *İltihabi Hastalıkları (*Pelvik *İnflamatuar Hastalıklar) (6)

Kadınlarda Üst Genital Yolun İltihabi Hastalıkları (Pelvik İnflamatuar Hastalıklar)
Karın boşluğunun alt kısmında, rahim boyun kısmının üzerinde yer alan kadın üreme organlarının (rahim, tüpler ve yumurtalıkların) iltihabi hastalığıdır. Genellikle cinsel ilişki yolu ile geçen mikroorganizmaların kadının haznesinden daha yukarıda bulunan cinsel organlara yayılması ile oluşur. İltihap daha çok tüpleri ve yumurtalıkları, bazen da komşu organları (bağırsakların alt kısımlarını, karın zarını) tutar. Geçirilmiş jinekolojik müdahaleler ve rahim içi araçlar da nadir olmakla beraber bu duruma yol açabilir. Hastalık kısırlığa, gebelik problemlerine ve kronik karın ve kasık ağrılarına sebep olabileceği için başlamadan önlenmesine çalışılmalıdır.

Risk faktörleri:
Erken yaşta cinsel aktivite, çok eşlilik, korunma yöntemi olarak rahim içi araç kullanımı, hazne içini yıkamak ve daha önce kadın genital yollarının iltihabi hastalığını geçirmek belli başlı risk faktörleridir.
BELİRTİLERİ
Hastalık başlangıçta hiçbir belirti vermeyebilir. Kısırlık ya da geçmeyen kronik ağrılarınız oluştuğunda fark edilebilir. Bu hastalıkta en sık rastlanan belirtiler şunlardır:
- Kötü kokulu akıntı
- Düzensiz adet kanamaları
- Alt karın bölgesinde hassasiyet ve ağrı
- Cinsel ilişki sırasında ağrı
- Ateş, halsizlik
- Bulantı ve kusma ( ishal eşlik edebilir)
- Ağrılı idrar yapma
Kendinizde bu belirtilerin tamamını veya bir kısmını fark ettiğinizde mutlaka bir hekime başvurunuz. Hastalığın en sık sebebi cinsel ilişki yolu ile bulaşan mikroorganizmalardır. Bu mikroorganizmalardan da en sık rastlananları gonore ve klamidyadır.
TANI
Doktorunuz sizi muayene edecek ve sizden bazı testler isteyecektir. Bunlar tam kan sayımı, tam idrar tetkiki ve kültürü, rahim ağzından alınacak kültür, gebe olup olmadığınıza ait testler ile diğer cinsel yolla geçen hastalıklara ( sifilis, AIDS gibi ) ait testlerdir. Ayrıca doktorunuz ultrason yardımı ile alt karın bölgesinde apse durumu olup olmadığını araştıracaktır. Ultrason, bu hastalık ile karışabilecek dış gebelik, yumurtalık kisti gibi durumların ortaya çıkarılmasına da olanak verecektir.
TEDAVİ
Hastalığın standart tedavisi antibiyotik verilmesidir. Bu tedavi ayaktan ya da hastanede yatırılarak yapılabilir. Doktorunuz genel durumunuza, hastalığın yaygınlığına ve apse olup olmamasına göre buna karar verecektir. Antibiyotik tedavisi ağızdan ya da enjeksiyon şeklinde olabilir. Eş tedavisi, eşinizde bir şikayet olmasa bile planlanmalıdır. Doktorunuz size yatak istirahati ve ağrılarınız için ağrı kesici önerebilir. Tedavi bitene kadar cinsel ilişkiden kaçınmanızı isteyecektir. Eğer antibiyotik tedavisine rağmen apse varlığı devam ediyorsa ya da alt karın bölgesindeki inatçı ağrılarınız sürüyorsa ameliyat önerilebilir. Ameliyatta hastalığınızın yaygınlığı araştırılacak, varsa apse boşaltılacaktır. İnatçı hastalık varlığında yaşınız uygunsa ve çocuk sahibi olma isteğiniz yoksa rahim ve yumurtalıkların alınması önerilebilir. Tedavi edilmemiş apseler karın içine yayılarak peritonit adı verilen karın boşluğu zarının iltihabına yol açabilir. Peritonit ciddi sonuçları olabilecek, acilen tedavisi gereken bir durumdur.

İleride ortaya çıkabilecek problemler:
Tedaviniz tam olarak yapılsa bile ileride sizi bazı problemler bekliyor olabilir. Bunlar:
- Kısırlık: Geçirilen iltihabi duruma bağlı olarak tüpler tıkanabilir. Özellikle tedavide gecikilmesi kadın üreme organlarındaki hasarı arttırarak kısırlık oranını arttırmaktadır.
- Dış gebelik: Tüplerdeki kalıcı hasar nedeniyle rahime ulaşamayan ceninin tüplere yerleşmesi ile ortaya çıkan bir durumdur. Hayatı tehdit eden bir problem olması nedeniyle dikkatli takibi gereklidir.
- Geçmeyen alt karın bölgesi ağrıları: Hastaların yarısında günlük hayatı etkileyecek tarzda inatçı karın ağrıları devam etmektedir.
Daha önce hastalığı geçirmiş iseniz hastalığın tekrar etme olasılığı yüksektir ve her tekrar, sizde daha sonra oluşabilecek problemlerin oranını arttırır. Bu sebeple asıl önemli olan hastalığın başlamadan önlenmesidir.
KORUNMA
Cinsel aktivitesi yeni başlamış olan gençlerin cinsel yolla bulaşan hastalıklar hakkında bilgilendirilmeleri, nasıl korunabileceklerinin öğretilmesi ve şüpheli ilişki sonrası vakit kaybetmeden hekime başvurmaları sağlanabilirse hastalığın kontrol altına alınabilmesi açısından önemli mesafe alınacaktır. Bariyer tipi doğum kontrol yöntemlerinden birini (kondom, diafram gibi) ya da doğum kontrol haplarını kullanıyorsanız bu yöntemler sizi bu hastalığa karşı nispeten koruyacaktır ancak diğer cinsel yolla bulaşan hastalıkları ( genital siğiller ve uçuklar gibi) engellemedeki başarıları düşüktür.

HAZIRLAYAN: Op.Dr.Şivekar Tınar