*Kriptokokkoz (6)

Kriptokokkoz
Kriptokokkoz, Cryptococcus neoformans adlı maya mantarının oluşturduğu bir enfeksiyon hastalığıdır. C.neoformans ‘ın en önemli doğal kaynakları,kurumuş güvercin dışkısı ve kuş dışkısı bulaşmış topraktır. C.neoformans insana çevreden solunum yoluyla bulaşır. Kriptokokkoz bulaşıcı bir hastalık olmayıp, insandan ya da hayvandan insana bulaşı saptanmamıştır.
BELİRTİLERİ
Mantarın vücuttaki birincil enfeksiyon yeri akciğerlerdir. Sağlıklı kişilerde enfeksiyon semptomsuz olabildiği gibi, bazı hastalarda öksürük, göğüs ağrısı, balgam çıkarma, kilo kaybı, ateş gibi bulgularla seyredebilir. Bu olgularda klinik tablo çoğunlukla kendiliğinden geriler. Bağışıklık sistemi baskılanmış hastalarda ise akciğer kriptokokkozu kendini sınırlayamaz ve ciddi seyredebilir.

Enfeksiyonun akciğerlerde çoğalarak kan yoluyla yayılımı sonucunda en sık merkezi sinir sistemi enfeksiyonları (meningo-ensefalit)gelişir. Meningoensefalit enfeksiyonun en sık ölüme neden olan klinik şeklidir. Sinsi başlangıçlı olup alevlenme ve remisyonlarla seyreden süreğen bir enfeksiyondur ve tedavi edilmezse ölümcül seyreder. Hastalarda uykuya eğilim, bilinç bulanıklığı gibi zihinsel değişiklikler olabilir. Bulantı,kusma,bulanık görme diğer belirtilerdir.

Mantarın kan yoluyla yayılımı sonucu hastalarda %15-20 oranında ülser veya apse şeklinde deri lezyonları gelişir. Gözde kriptokokkoza bağlı olarak koryoretinit, optik sinir invazyonu, motor felçler ortaya çıkabilir. Yaygın enfeksiyonu olan hastalarda uzun ve yassı kemiklerde iltihap ve lezyonlar gelişebilir. En sık tutulan omurga kemikleridir.Kriptokokkoz AİDS hastalarında yaşamı en fazla tehdit eden mantar enfeksiyonudur. AİDS’lilerin %10-25’inde görülebilmektedir. Kriptokokkoz tanısını almış AİDS hastalarının yaklaşık %80’inde meningoensefalit saptanmaktadır. Bu hastalarda meningoensefalit genellikle sinsi başlangıçlı olup fazla belirti vermez. Kriptokokkozlu AİDS hastalarında uygun tedaviye rağmen 6-12 ay içerisinde enfeksiyon tekrarlamaktadır.
TANI
Kriptokokkozun laboratuvar tanısı için hastaların balgam, idrar, kan, beyin-omurilik sıvısından örnekler alınır. Hastalığın kesin tanısı için kültür şarttır. Günümüzde kültür haricinde lateks aglütinasyon ve enzim immun essay yöntemleri ile hasta BOS ve serumunda kapsül antijeni bakılarak menenjit tanısında hızlı sonuç alınabilmektedir.
TEDAVİ
Bu hastalarda flukonazol veya itrakonazol ile hayat boyu idame tedavi uygulanır.

HAZIRLAYANLAR; Dr. A. Tevfik YAZAN, Dr. Kader ARSLAN, Dr. Sami KINIKLI