*Kromoblastomikoz (6)

Kromoblastomikoz
Kromoblastomikoz, esmer mantarların deri ve deri altı dokusunda lokalize, kronik granülomatöz enfeksiyonudur. Genellikle ayak ve bacaklarda, etkenin travma ile dokuya girmesinden sonra ortaya çıkan ve yavaş gelişen, kabuklu lezyonlar şeklindedir.
En sık etkenler Fonsecaea pedrosoi, F.compacta, Philaphora verrucosa, Cladophialophora carrionii, Botriomyces caespitosus, Rhinocladiella aquaspersa’dır
Kromoblastomikoz birçok esmer küf tarafından oluşturulabilir. Hastalık tropikal ve subtropikal bölgelerde sıktır. Orta ve Güney Amerika’da görülür. Ancak Güney Afrika, Asya ve Avustralya’dan da kromoblastomikoz rapor edilmektedir. Etken mantarlar doğada toprakta, çürümüş bitkilerde yaygın olarak bulunur.
Enfeksiyon etkenin travma ile deriye girmesi sonrasında gelişir. Çıplak ayakla çalışan tarım işçilerinde sık görülür. Toprakta çalışırken travmaya sık maruz kalmaları nedeniyle enfeksiyon, erişkin erkeklerde, kadın ve çocuklardan daha sık görülür. Enfeksiyon insandan insana veya hayvandan insana bulaşmaz.
BELİRTİLER
Enfeksiyon kıymık batması, kesi gibi küçük bir travma ile etkenin deriye girmesinden sonra başlar. En sık ayaklar ve bacakların alt kısmanda, daha nadiren el, kol, sırt, ense ve yüzde görülür. Olguların çoğunda lezyon tek taraflıdır ve etkenin hangi küf olduğuna göre değişmeden kromoblastomikoz lezyonları aynıdır. İlk lezyon travma yerinde, travmadan uzun süre sonra, eritemli ve bazen verrüköz zemin üzerinde; küçük, pembe, ağrısız, pullanan bazen kaşıntılı da olabilen papül(deriden kabarık sınırları belirgin <1cm’lik lezyon ) veya nodül şeklinde başlar. Enfeksiyonun gelişmesi çok yavaş olduğundan birçok hasta ilk travmayı hatırlamaz. İlk lezyondan aylar-yıllar sonra, ilk lezyonun çevresinde, morumsu renkte, siğile benzeyen, pullanan nodüller şeklinde yeni lezyonlar gelişir. Bu yeni lezyonlar yumuşak ya da sert tümörler şeklindedir. Lezyonun ortası iyileşirken çevreye doğru yayılım olur. Lezyonlar genellikle büyüme ve gruplaşma eğilimindedir. Eski lezyonlar karnabahar görünümünde olup yüzeyde küçük ülserasyonlar ya da pürülan akıntıya bağlı ‘siyah noktalar’ görülür. Bu lezyonlar kaşıntılı, nadiren ağrılı da olabilir. Kaşınma ile otoinokülasyon (kendi kendini enfekte etme) ya da lenfatik yayılım nedeni ile satellit lezyonlar gelişir. Lezyonlar birleşip iri verrüköz topluluklar oluşturabilir. Enfeksiyon yayılıp tüm ekstremiteyi (kol, bacak) tutsa bile hastanın genel sağlık durumu bozulmaz. İyileşme sırasında lezyonun ortasında skar (yara izi) dokusu gelişir. Kromoblastomikozun bu polimorfik (papül, nodül, ülserasyon, siğilimsi proliferasyon) lezyonları tanıda sorun yaratabilmektedir ve hepsi aynı anda görülebilir. İlerlemiş olgularda lenf sıvısındaki geri dönüş bozukluğuna bağlı olarak belirgin ödem gelişebilir.
Uzun süre tedavisiz kalan olgularda bakteriyel enfeksiyon gelişebilir; bu da ülserasyona ve kötü kokulu akıntıya neden olur. Nadir olgularda beyin, lenf düğümleri, karaciğer, akciğerler ya da diğer organlara kan yoluyla yayılım bildirilmiştir. Kromoblastomikozun en önemli komplikasyonu uzun süre tedavisiz kalan olgularda cilt kanseri gelişmesidir.
TANI
Endemik bölgelerde bacakta tek taraflı siğilimsi, atrofik veya skarlı lezyonlar kromoblastomikozu düşündürmelidir. Tanı lezyonlardan alınan kazıntı veya biyopsi örneğinin incelenmesi ile konur. Kromoblastomikozun kesin tanısı etkenin kültürde üretilmesine bağlıdır.
Kromoblastomikoz tedavisi güç bir enfeksiyondur. Küçük lezyonlar cerrahi ile çıkarılabilir. Cerrahi girişim mutlaka antifungal bir ilaçla desteklenmelidir.
KORUNMA
Bu hastalıktan korunmak için kirli zeminlere çıplak el ve ayaklarla temes edilmemesi önerilir. Ayrıntılı bilgi için aile hekiminize başvurmanız önerilir.

HAZIRLAYANLAR; Dr.Şerife ALTUN, Dr.Cemal BULUT