*Kronik *Bronşit (6)

Kronik Bronşit
"Kronik Bronşit, birbirini izleyen iki yıl, her yıl üç ay süreyle, kronik (süreğen) öksürüğe ait başka bir neden olmaksızın kronik balgamlı öksürük olmasıdır." Kronik bronşit sessiz başlayıp yavaş bir ilerleme göstererek yıllar boyu süren ve sonunda ağır solunum yetmezliğine yol açan bir hastalıktır
Neden olan faktörler;
1. Sigara; Kronik bronşit oluşumunun en büyük sebebidir. Günde 20 sigaradan fazla
içenlerde, bu hastalığın gelişme ihtimali çok fazladır. Bronşlarda, balgam yapımını arttırır.
2. Hava kirliliği; Sigara gibi, havanın kirli olması da bronşlarda balgam salgısını arttırır.
Dumanlı havalarda, kükürt dioksitin fazla olduğu bölgelerde, bronşit riski artmaktadır.
3. Bunların dışında kötü hava koşulları, nemli yerler, tozlu ortamlar, solunum yollarında ortaya çıkan hastalıklar kronik bronşite neden olmaktadır.
BELİRTİLERİ
Hastalığın en çok görülen ve en önemli belirtisi uzun süren öksürük ve balgam çıkarmadır. Geceleri çok rahatsız edici bir öksürük vardır. Hastayı uykusundan uyandırır. Bronşlar daralmıştır. Hafif bir fiziksel aktivite sırasında bile, nefes almada güçlük çekilir. Hasta, çabuk yorulur. Nefes alıp verirken, kişinin solunumu hırıltılıdır. Yani sesli soluk alıp verir.
TANISI
Sigara kullanımı, zararlı gaz ve partiküllere maruziyet nedeni ile kronik öksürük, balgam çıkarma ve nefes darlığı gibi belirtiler ile başvuran hastalarda standart akciğer grafisi ve solunum fonksiyon testleri yapılmalıdır. Standart akciğer grafisinde kronik bronşite ilişkin
bulgular saptanabilmekle beraber hastalığın başlangıç dönemlerinde akciğer filmi normalde
olabilir. Solunum fonksiyon testleri ise kronik bronşit tanısının objektif olarak
kesinleştirilmesini ve hastalığın varlığı durumunda ağırlık derecesinin belirlenmesini sağlar.
Bu tetkikleri dışında EKG(elektrokardiografi) ve tam kan sayımı gibi yardımcı tanı
yöntemlerine de başvurulabilir.
SEYRİ (PROGNOZU)
Kronik bronşit tanısı konulmuş ve hastalığın başlangıç dönemindeki hastalar sigarayı bırakıp düzenli ilaç tedavisi aldıkları takdirde hastalığın ilerlemesi büyük oranda durdurulabilmektedir Yoğun sigara içmeye devam eden ve düzenli ilaç tedavisi almayan hastaların hastalığı hızlı ilerleme göstermekte ve hastalarda solunum yetmezliği gelişmektedir
TEDAVİSİ
Alınması gereken ilk önlem sigaranın bırakılmasıdır. Kronik bronşitin gelişmesinde sigaranın baş sorumlu olduğu genel olarak kabul edilen bir gerçektir. Uzun süre sigara içen bir hasta sigarayı bıraktığında özellikle sabah yataktan kalkınca yaşanan sıkıntılı öksürük nöbetleri ve çıkarılan balgamın kısa sürede ortadan kalktığı, solunumun kolaylaştığı ve genel sağlık durumunun hızla düzeldiği gözlenir. Böylece sigaranın kronik bronşit gelişimindeki etkisi, sigara bırakıldığında gözlenen sonuçlara bakılarak kolayca kanıtlanabilir.
Hava kirliliği önemli bir sorundur. Çoğu zaman bireysel çözümlerin ötesine taşımakla birlikte, kirli havayı solumaktan özenle kaçınmak gerekir.
Kronik bronşit tanısı konulan ve yukarda belirtilen şikâyetler ile doktora başvuran kronik bronşitli hastaların tedavisinde kullanılan ilaçlar hastanın ve hastalığın durumuna göre seçilir. Bronş mukozasındaki iltihaplanma düşünülürse hekim tarafından iltihap giderici ilaçlara başvurulur. Ayrıca hem bronşit sonucu gelişen daralmayı önlemek, nefes darlığı şikâyetini aza1tmak, hem de salgılanan balgamın daha kolay atılabilmesini sağlamak için bronş genişletici ilaçlar kullanılmalıdır. Bunun dışında balgamın akışkanlığını artırıcı ve
yoğunluğunu azaltıcı ilaçlar kullanılır.
KOMPLİKASYONLARI
Kronik bronşit tanısı almış ve hastalığı ilerlemiş hastalar yoğun sigara içmeye devam ettikleri
ve düzenli tıbbi tedavi almadıkları takdirde hastalık hızlı ilerleme göstermektedir. Hastalar
hastalığın ileri dönemlerinde yoğun nefes darlığı, gece ve gündüz sürekli öksürme balgam
çıkarma, sık enfeksiyon kapma, nedeni ile sık sık hastaneye ve acil servise başvurmak zorunda kalmaktadırlar. Hatta hastalığı son dönemlerinde dışarıdan oksijen tedavisi almadan
yaşamlarını devam ettirememek zorunda kalmaktadırlar.
KORUNMA
Kronik bronşit sessiz başlayan ve yavaş ilerleyen bir hastalık olduğu için yukarda anlatılan şikâyetleri olan hastalar zaman kaybetmeden tıbbi tedavi ve daha ayrıntılı bilgi almak üzere bir sağlık kuruluşuna başvurmalıdır.
Kronik bronşitin en büyük etkenlerinden biri sigara olduğu için sigara içen kişiler sigarayı bırakmalı, özellikle çocuk ve genç erişkinlerde sigaranın insan sağlığı üzerindeki olumsuz etkileri başta akciğer kanseri kronik bronşit kalp damar hastalıkları gibi daha birçok hastalığın temel sebeplerinden biri olduğu vurgulanmalı sigara içmemeye özendirilmelidir.

HAZIRLAYAN; Doç Dr Benan ÇAĞLAYAN