*Periferik *Sinir *Sistemi Hastalıkları (6)

Periferik Sinir Sistemi Hastalıkları
Periferik sinir sistemi beyinden çıkan kranial sinirler, omurilikten çıkan spinal sinirler, periferik sinirler, otonomik sinir sisteminden oluşur.
I-KRANİAL SİNİR HASTALIKLARI;
Sağda ve solda birer tane olmak üzere 12 tane kranial (kafa çifti) sinir vardır. Bu sinirlerin görme, koklama, işitme, denge, tat dokunma, ağrı gibi duysal, motor( çene, mimik hareketleri gibi) ve gözyaşı, tükürük salgısı gibi otonom görevleri vardır. Bu sinirler travma, damar hastalıkları, tümörler, enfeksiyonlar, multipl skleroz, beyin hasarlanması ile giden dejeneratif hastalıklar, kas sinir kavşak hastalıkları, genetik geçişli ailesel hastalıklar, sistemik hastalıklarda etkilenirler.
BELİRTİLERİ
* Koku, tad, işitme, görme, denge bozuklukları
* Göz hareket bozuklukları, göz kapağında düşüklük
* Yüz ve boğazda şiddetli şimşek çakar tarzda kısa süreli tekrarlayıcı nevralji adı verilen ağrılar
* Yüz felci, yüzde istemsiz çekilmeler, çene hareket bozuklukları
* Kulak çınlaması, baş dönmesi
* Konuşma, yutma bozuklukları, tansiyon, kalp atım hızı, solunumda bozukluklar
* Baş hareketlerinde, kol ve omuz hareketlerinde bozukluklar
* Dil hareket bozuklukları
TANI / TEDAVİ
Öykü, muayene, beyin görüntüleme, anjiografik tetkikler, belden su alınması, elektrofizyolojik tetkikler, genetik testler, kan, idrar tetkikleri, kalp, akciğer tetkikleri tanıda kullanılabilir. Tedavi alttaki hastalığa yöneliktir.
II- NÖROPATİLER
Kafa çiftleri dışında, periferik sinirler ailesel ve sonradan gelişen hastalıklara bağlı çeşitli şekillerde tutulabilirler. Sinir tutulumları ani başlangıçlı olabileceği gibi zaman içinde daha yavaş seyiride başlayabilirler.
1. Polinöropati; periferik sinirler, aynı hastalığa bağlı hep birlikte, aynı anda yaygın şekilde hasarlanırlar
2. Periferik sinirler aynı hastalık süresinde, farklı zamanlarda çoklu odaklar halinde tutulur.
3. Farklı hastalıklara bağlı tek tek sinir tutulumları
Periferik Sinirleri Etkileyen Hastalıklar;
1- Ailesel periferik sinir hastalıkları
2- Sonradan gelişen hastalıklar
1. Şeker hastalığı, böbrek yetmezliği, vitamin yetmezlikleri, amiloidoz gibi metabolik hastalıklar
2. İmmün ( bağışıklık) sistemi ile bağlantılı hastalıklar ( otoimmün)
3. İnfeksiyonlar, vaskülitik hastalıklar
4. Kanserler
5. İlaçlar ve toksik maddeler
6. Sinir üzerine basılar
7. Sebebi bilinmeyenler
Periferik Sinir Hastalıkları Bulguları;
1-Duysal Bozukluklar; etkilenen alanda veya yaygın duyu kusuru, uyuşma, karıncalanma, iğnelenme, ağrı, yanma, ateşlenme,
2- Değişik şekillerde güçsüzlükler, kaslarda incelme, kaslarda gevşeklik
3- Reflekslerde azalma
4- Cilt, tırnak, kıllarda değişiklikler
5- Barsak, idrar kesesi fonksiyonlarında bozukluklar, tansiyon ve kalp atım hızında değişiklikler
6- Geniş adımlı, dengesiz yürüyüş
7-Ayak ve parmak kemiklerinde bozukluklar
TANI
Öykü, muayene, EMG gibi elektrofizyolojik tetkikler, metabolik sebeblere bağlı uygun kan, idrar testleri, kanser taraması, ilaç, toksik madde taraması, belden su alma, genetik çalışmalar, sinir biopsileri tanıda kullanılabilir.
TEDAVİ
Periferik sinir hastalıkları ( nöropatiler) çok geniş bir gruptur. Tedavi nöropatinin sebebine göre düzenlenir. Alttaki hastalığın tedavisi yanı sıra, ortaya çıkan bulgulara göre de tedavi düzenlenir. Bazı nöropati tabloları ani başlar, hızlı seyredebilir, uygun tedavi almazsa solunum kaslarının tutulumu ile ölüme yol açabilir. Bunlardan bir tanesi olan otoimmün kökenli Gullian Barre sendromunda hasta gerekirse, yoğun bakımda takip edilir, tedavide plazmaferez tedavisi, intravenöz immunglobülin tedavisi uygulanır.

HAZIRLAYAN; Doç. Dr. Serap ÜÇLER