*Pineal *bez *fonksiyonal bozukluğu (6)

Pineal bez fonksiyonal bozukluğu
Pineal bez beyin tabanında yer alan nöroendokrin bir organdır. Pineal bezin aktivitesi diğer hormon salgılayan organlardan farklı olarak sinirsel uyarı iledir. Melatonin ve seratonin adında iki hormon salgılar.
Aydınlık ve karanlık pineal bezden melatonin salgılanmasını düzenler. Karanlık melatonin salınımını arttırır, aydınlık ise azaltır. Melatonin anneden fetüse ve daha sonra sütle çocuğa geçer. Vücutta hemen hemen bütün sıvılar içinde tesbit edilmiştir. Yaşa bağlı olarak salınımı ve vücuttaki miktarı değişir. 8 yaşa kadar artar, ardından puberte ile seviyi giderek düşer. Melatonin hipotalamus, hipofiz ve gonadlar üzerinde etkisi vardır. Hipotalamustan GnRh ‘yı baskılar, hipofizden LH ‘yı baskılar, erkek gonadlarından testesteron sentezini azaltır, sperm hareketliliğini yavaşlatır. Bunlar dışında tiroid bezi, böbreküstü bezi üzerine de salgılarını azaltıcı etkisi vardır. Ayrıca uyku ritminin düzenlenmesi, immun fonksiyonun arttırılması, kalp ve damar sistemi üzerinde koruyucu etkisi, vücut ısısının düzenlenmesi ve antioksidan olumlu etkileri vardır.
Bu bezin fonksiyonunun bozulması özellikle yaşa bağlı gelişebilir. Yukarıda saydığımız melatoninden etkilenen durumlarda olumsuz değişiklikler olur.
Melatoninin, günümüzde çeşitli durumlarda kullanımı vardır. En sık uzun uçak yolculukları sırasında saat farkı yüzünden gelişen “jet-lag” olayını engellemek için kullanılmaktadır. Bunun dışında uyku ve davranış bozuklukları tedavisinde de kullanımı olmaktadır.

HAZIRLAYAN: Dr. Pelin TÜTÜNCÜOĞLU, Prof. Dr. Mitat BAHÇECİ