*Tekrarlayan *Kalp *Krizi (6)

Tekrarlayan Kalp Krizi
Erken ölümlere yol açan ve kişilerin yaşam kalitesini olumsuz etkileyen kalp damar hastalıklarından dolayı dünyada her yıl yaklaşık 17 milyon insan hayatını kaybetmektedir. Ülkemizde tüm ölümlerin en sık nedeni kalp damar hastalıklarıdır.
Kalp 7 gün 24 saat günde ortalama 100 bin kez kasılıp gevşeyen bir organdır çalışabilmesi için kan dolaşımına sağlayan düzgün çalışan kalp damarlarına ve canlı kalp kası kitlesine ihtiyaç vardır. Sigara, diyabet(şeker hastalığı),hipertansiyon, kötü beslenme ve genetik bazı faktörler nedeniyle kolestrol ve bazı kan hücrelerinin damarların iç yüzünde birikmesi sonucu plak denilen kireçlenmeler meydana gelir. Bu kireçlenmeler kalp damarında meydana gelirse(koroner arter hastalığı veya koroner artheroskleroz) ve büyüp yırtılırsa, kalp damarının bu bölgesinde kan pıhtılaşması oluşacaktır ve oluşan pıhtı kan akımını tamamen kesecektir ya da önemli oranda engelleyecektir. Bu tabloya kalp krizi(miyokard enfarktüsü) denir. Bu sırada hasta göğüs ağrısı hissedecektir. Kalp krizi oluşum mekanizması bu şekilde özetlenebilir. Eğer erken müdahale edilip tıkanan kan damarı açılamazsa bu bölgedeki kalp kası kaybı meydana gelecektir ve kalbin kasılma gücü azalacaktır. Tekrarlayan kalp krizlerinde bu kalap hasarı daha fazla olacak ve sonuçta kalp yetmezliği gelişecektir.
Koroner arter hastalığı kronik bir durumdur. Daha önce kalp krizi geçirmiş olan hastalarda bir yıl içinde %8-10 oranında kalp krizinin tekrarlama olasılığı vardır. İkinci kalp krizi daha önce kalp krizi geçirilmesine yol açan koroner arterden veya diğer koroner arterlerde meydana gelen yukarda bahsedilen tıkanma olaylarından veya daha önce stent uygulanmış hastalarda halk arasında kan sulandırıcı diye tabir edilen bir takım ilaçların kullanımının unutulması ya da ilaçların erken bırakılmasından, by-pass lı hastalarda by –pass damarlarının tıkanmasından kaynaklanabilir
Bir kez kalp krizi geçiren hastalar hastaneden taburcu olduktan sonra dahi yaşam beklentileri normal insanlardan daha düşüktür. İlk kalp krizinde kalpte küçük bir alan etkilendiyse bu kalbin işleyişini etkilemez veya çok az etkiler ve görevine kaldığı yerden devam eder ancak kalp krizi tekrarladığında daha fazla kalp dokusu hasar görecek kalp ve fonksiyonlarında önemli oranda azalma olacaktır veya oluşabilecek diğer komplikasyonlardan (bazı ritim problemleri, kalp kası delinmesi, kapakçık problemleri gibi) dolayı hayati tehlike artacaktır.
Kalp krizi açısından kimler riskli:
1- Daha önce kalp krizi geçirmiş kişiler.
2- By-pass amaliyatı geçirmiş kişiler
3- Balon stent tedavisi uygulanmış kişiler
4- Bilinen koroner arter hastalığı olan kişi
5- Diyabetes Mellitüs(şeker hastalığı)
6- Hipertansiyon
7- Yüksek LDL –Kolestrol düzeyine sahip kişiler ,
8- Düşük HDL kolestrol düzeyine sahip kişiler
9- Sigara kullanan kişiler
10- Ailesinde kalp damar hastalığı bulunanlar
BELİRTİLERİ
Kalp krizinin en önemli belirtisi: baskı sıkışma tarzında sıklıkla sol kola, omuzlara, sırta ve çeneye vurabilen ölüm korkusuyla birlikte olan göğüs ağrısıdır. Sıklıkla 20 dakikadan daha uzun sürer ve dilaltı nitratlara (izordil) yanıt vermez. Soğuk terleme, mide bulantısı, kusma eşlik edebilir. Kalp krizinin bazı türlerinde ağrı göğüsten daha çok mide bölgesinde hissedilebilir ve mide problemlerini taklit edebilir. Bazı insanlarda belirtiler çok gizli olabilir. Diyabet hastaları ve yaşlı hastalar hemen hemen hiç ağrı duymayabilir ve sadece nefes darlığı ve soğuk terleme şikâyetleri olabilir. Buna benzer şikâyetleri olanlar mutlaka en yakın sağlık kuruluşuna başvurmalıdır
TEDAVİ
Geçirilen kalp krizinin tipini bağlı olarak bazı hasta gruplarına(ST Yükselmeli kalp krizi) acil olarak, diğer hasta gruplarına ise 48–72 saat içresinde eğer engel bir durum yoksa anjiografi yapılır ve anjiografi sonucuna göre eğer tıkalı damar balon ve stent işlemine uygunsa balon veya stentle tıkalı damarda açıklık sağlanır. ST yükselmeli kalp krizi tipinde trombolitik denen pıhtı eritici(trombolitik tedavi) bazı ilaçlar tıkalı damarın açılması için kullanılabilmekte özellikle kalp krizinin ilk 3 saatinde balon-stent işlemi kadar başarılı olan bu tedavinin daha sonraki saatlerde başarısı azalmakla birlikte anjio laboratuarının olmadığı hastanelerde acil tedavide damarın açılmasını sağlamak için kullanılabilmektedir. Daha sonra koroner yoğun bakım ünitesinde 48–72 saat kalp krizinin bazı komplikasyonları yönünden takip edilir ve kan pıhtılaşmasını engelleyen ve böylece stentin tıkanmasını da önleyen damarın açıklığını devam ettiren bazı ilaçlar ve kalbi koruyan çeşitli ilaçlar tedaviye eklenir. Bazı hastalarda kalbin damar yapısı stent için uygun olmadığı durumlarda acil By- pass yapılabilmektedir. Kalp krizinin ciddiyetine göre hasta birkaç gün içerinde taburcu olabileceği gibi daha uzun bir süre hastanede kalabilir.
Hasta taburcu olduktan sonra;
Özellikle koroner damarına stent yerleştirilen hastalar stent içi pıhtı gelişmesini önlemek için başlanan aspirin ve özelliklede clopidogrel etken maddeli ilaçları 3-12 ay kullanılması önerilmekte ilaç kaplı stentlerde bu süre daha uzun olabilir.
Sigara mutlaka bırakılmalıdır.
Diyet ve zayıflama:meyve sebze ağırlıklı beslenme, doymuş yağ kullanılmaması ,total günlük kalorinin %30 dan daha azını yağlardan sağlanması ve omega -3 denen balık yağlarının alınması, eğer hipertansiyon varsa tuz kullanımının azaltılması önerilmektedir.
Egzersiz: haftada 5 gün günde 30 dakika hafif ağırlıkta egzersiz önerilmekte. Örneğin; hızlı adımlarla yürüyüş gibi. Özellikle sıcak havalarda aşırırı egzersiz yapmaktan kaçınılmalıdır.
Diyet ve ilaçlarla kan basıncı kontrolü sağlanmalıdır.(tansiyon 130/80 in altında olmalı). Diyabet varsa kan şekeri düzeyi kontrol altına alınması ve kolestrol düzeyinin ilaçlarla, diyetle düşürülmesi, düzenli kontrolü önerilmektedir.

HAZIRLAYANLAR;Doç.Dr.Cevat KIRMA,Doç.Dr.Mehmet ÖZKAN,Doç.Dr.Cihangir KAYMAZ,
Doç.Dr.M.Muhsin TÜRKMEN,Doç.Dr.Nihal ÖZDEMİR, Doç.Dr.Ali Metin ESEN