*Ter *Bezi Hastalıkları (6)

Ter Bezi Hastalıkları
İnsanlarda 2 çeşit ter bezi bulunur: Ekrin ve apokrin. Birbirinden yapı gelişim ve fonksiyonel olarak farklıdırlar.
1- EKRİN TER BEZİ HASTALIKLARI
Ekrin ter bezleri tüm vücut yüzeyine dağılmışlardır. En çok ayak tabanlarında, sonra sırasıyla alın, aksilla (koltuk altı) , avuç içi ve çenede bulunurlar.
Aşırı Terleme (Hiperhidroz)
Ter sekresyonunun arttığı terlemedeki bozukluk olarak tanımlanır.
1. Generalize hiperhidroz (yaygın, aşırı terleme, tüm vücutta): Daha çok ateşli bir hastalıkta görülür. Sistemik hastalıklara da eşlik edebilmektedir. En çok feokromasitoma, hipertroidi, konjestif kalp hastalığı ve diyabetus mellitus gibi hastalıklara eşlik eder. Şişmanlık, alkolizm, menopoz, gebelik, hiperpituitarizm, hipoglisemi gibi durumlarda da görülebilir.
2. Lokalize hiperhidroz (belli bir bölgede sınırlı): Avuç içi ve ayak tabanlarında görülen palmoplantar hiperhidroz, koltuk altlarında görülen aksiler hiperhidroz… Yoğun emosyonel (duygusal) ,mental ve duysal uyaranlarla artar. Heyecan, sıkıntı gibi durumlarda terleme artabilir.
TEDAVİ
Sebebe yönelik işlemler yapılıp, altta yatan hastalıklar varsa araştırılıp tedavi edilmelidir.
Topikal olarak; aliminyum klorid içeren kremler ve solüsyonlar uygulanır.
Iyontoforez palmo-plantar ve aksiller hiperhidrozda uygulanabilir.
Botilinum A toksini, koltuk altı, el-ayak aşırı terlemesinde uygulanabilir. Altı ay arayla enjeksiyonların yinelenmesi herekir.
Sistematik olarak; Antikolinerjik ajanlar (Probanthine), hem anksiolitik hem antikolinerjik ilaç veya trankilizanlar ayrıca verilebilir.
Cerrahi olarak da ellerin terlemesinde torasik sempatektomi (terlemeyi uyaran sinirlerin hasarlanması) yapılabilir.
Koltuk altı terlemelerinde ise cerrahi olarak bu bölge bezleri çıkarılabilir.
Antikolinerjik ilaçların kuru ağız, kuru gözler, midriyazis, idrar retansiyonu veya bradikardi gibi istenmeyen yan etkileri vardır.
Emosyonel durumun belirgin olduğu kişilerde psikiyatrik tedavi gerekebilir.
Burunda Kırmızı Noktalar (Granulozis Rubra Nasi)
Burnun nadir bir hastalığıdır. Bazen yanakların, üst dudağın ve çenenin komşu bölgesi etkilenir.Çoğunlukla bebek ve çocuklukta başlar.Sebebi bilinmemektedir.İlk olarak terleme artışı (hiperhidroz), birkaç yıl sonra yaygın kızarıklık (diffuz eritem) gözlenir.Genellikle pubertede (ergenlik döneminde) kendiliğinden düzelir.Tedavi gerektirmez.
Terleme Yokluğu ve Terleme Azlığı (Anhidroz ve Hipohidroz)
Anhidroz terlemenin olmaması, hipohidroz ise terlemenin az olmasıdır. Klinik bulgular bitkinlik, kolay yorulma, başağrısı, bulantı, sıcaklık, deri kuruluğu, taşikardi. Hipohidroz veya anhidroz en sık psoriasis, atopik dermatit veya sistemik skleroz gibi kronik dermatozların neden olduğu poral oklüzyon ile oluşur.
İsilik (Miliyarya)
Ter bezi kanallarının tıkanması sonucu oluşur. Tıkanmaların oluştuğu seviyeye göre 3 tipi vardır; milyarya kristalina(su damlası gibi), milyarya rubra (kırmızı kabarıklıklar) ve milyarya profunda (derin yerleşimli)
Kötü Kokulu Ter (Ekrin Bromidroz)
Ekrin terbezlerinden salınan terin kokuya neden olmasıdır. Sarımsak gibi bazı yiyecekleri fazla yemek de ekrin bromidroza neden olabilir.
Renkli Ter (Ekrin Kromidroz)
Ekrin terin renkli olarak salgılanmasıdır. Boyaların kromojeni, boya, Piedraira veya corynebacterium gibi mikroorganizmaların pigmenti ile kontaminasyon sonucu olabilir. Bakır işçilerinde bakır yeşili, klofazimin adlı ilacı kullananlarda kırmızı ter görülebilir.
Multipl Ter Bezi Abseleri
Genellikle bebeklerde görülür. Daha saçlı deri, sırt ve kalçayı etkiler. Ateş yoktur veya hafiftir. Tedavide antibiyotikler kullanılır.
2- APOKRİN TER BEZLERİ
Vücudun kokusundan sorumlu ter bezleridir. Yetişkinlerde koltuk altı, anal bölge çevresi, meme başı etrafında bulunur. Çocuklukta az gelişmiştir ve ergenlik döneminde gelişip çalışmaya başlarlar. Terin atılımı süreklidir veya heyacan, stres gibi durumlardan tetiklenebilir, menstruasyon ve gebelik gibi hormonal faktörlerden etkilenebilir.
Kötü Kokulu Ter (Apokrin Bromhidroz)
Artmış veya değişmiş apokrin terlemeye bağlı vücut kokusunun artmasıdır. Koltuk altında bakteri miktarı arttığında, apokrin ter sık uzaklaştırılmadığında koku artar. Koltuk altının sıcak, kapalı ve nemli oluşu, kötü hijyen, koltuk altı kıllarının ter ve bakteri birikimine yardımcı olması koku oluşumunu kolaylaştırır. Sarımsak, soğan, pastırma, sucuk gibi maddeler de terle atılıp kokuyu arttırabilir. Tedavide koltuk altının sık yıkanması, yerel sürülen antibiyotikli kremler, sarımsak gibi yiyeceklerin diyetten uzaklaştırılması yer alır.
Renkli Ter (Apokrin Kromhidroz)
Apokrin ter sekresyonunun renkli olmasıdır. En sık mavi-siyah, sarı veya yeşil olur. Apokrin terde lipofüksin denen bir maddenin sekresyonundan olur. Koltuk altı en fazla etkilenen bölgedir. Ergenlik döneminde başlayıp ileri yaşlarda apokrin bezlerin fonksiyonu azalana kadar devam eder. Yerel sürülen kapsaisin adlı kremden fayda görüldüğü bildirilmiştir.
Fox-Fordeyce Hastalığı
Apokrin bezlerin uzun süreli kaşıntılı bir hastalığıdır. Deri renginde toplu iğne büyüklüğünde kabarıklıklar şeklinde görülür. En çok koltuk altı, makat çevresinde ve meme başında görülür.
Köpek Memesi (Hidrozadenit)
Apokrin ter bezlerinin uzun süreli, iltihaplı ve skar dokusu oluşumu ile giden bir hastalığıdır. Koltuk altı ve makat çevresi tutulan bölgelerdir. Ağrılı, hassas, deri altı kitleler görülür ve haftalarca böyle kalabilir veya içi iltihaplı şişliklere dönebilir. Dışarıya açılabilir. Birbirleri ile birleşip çirkin izler bırakabilirler.

HAZIRLAYAN; Doç. Dr. Nahide ONSUN