*Tiamin *Eksikliği, *Beriberi (6)

Tiamin Eksikliği, Beriberi
Merkezi sinir sistemimizin doğru çalışması için gereken anahtar bir vitamindir. Uygun tiamin alınması beyin fonksiyonlarında düzelmeye neden olur. Yetersiz tiamin alınması gözlerde zayıflamaya, düşüncesel karmaşaya ve fiziksel fonksiyonlarda uyum bozukluğuna neden olur. Tiamin sağlıklı bir kan dolaşımı için gereken kan hücrelerinin yapımı için de gereklidir. Besinlerimizle aldığımız karbonhidratların enerjiye çevrilmesinde de tiamin gereklidir. Sindirim sistemi ve kalbi oluşturan kasların gerginliğinin sağlanmasında da tiamin anahtar fonksiyon görür.
Buğday başağı, kepek, bira mayası, sebzeler gibi bir çok besinde bol miktarda bulunur. Memelilerin karaciğer, böbrek, kalp, beyin ve bağırsaklarında az miktarda bulunur. Sebzelerin pişirilmesi, sütün kaynatılması ve sterilize edilmesi (mikroptan arındırılması) çok miktarda tiyamin kaybına yol açar. Tiyamin ince bağırsaklardan etkin taşınma mekanizmasıyla emilir. Vücutta depolanmaz ve kullanılmayan bölümü yemekten üç saat sonra böbrekler yoluyla tamamen dışarı atılır.
BELİRTİLERİ
Tiamin eksikliğinin erken belirtileri yorgunluk huzursuzkuk, depresyon, baş dönmesi, kötü zihinsel konsantrasyon, iştahsızlık, bulantı, hazımsızlık rahatsızlığı içermektedir.
İlerleme bulguları arasında ayak parmakları ve ayakların sızlama, yanma ve uyuşukluk ile his kaybı, azalmış refleksler, titreşim duyusu kaybı, bacak kaslarının hassasiyeti ve krampı, konjestif kalp yetmezliği ve psişik bulgular yer almaktadır. Ses kısıklığı ve afoni ses sinirlerin hasarlanması ile ortaya çıkar ve karakteristik bulgusudur.
Tam olarak gelişmiş eksiklik durumuna beriberi adı verilmektedir. Hastanın görünümüne göre hastalığın 2 çeşidi tartışılmaktadır. Kuru beriberi, Islak beriberi.
Islak beriberisi olan çocuk iyi beslenmemiştir. Nefes darlığı, kusma ve çarpıntı ile birlikte solgun ve ödemlidir. Cildi mumlu gibidir. İdrarı sıklıkla protein ve kristaller içerir.
Kuru beriberisi olan çocuk ise tıknaz görünümlü olmakla birlikte solgun, gevşek ve bitkindir. Nefes darlığı, çarpıntı ve karaciğer-dalak büyüklüğü bulunmaktadır.
Tiamin eksikliğinde ölüm genellikle kardiyak nedenlerle olmaktadır. Kalp özellikle sağ taraf büyümüştür. EKG düşük voltaj saptanabilir. Bu değişiklikler tedavi ile geri dönebilirken, eğer tedavi edilmezse kardiyak yetersizlik hızla gelişir ve ölümle sonuçlanır
TEDAVİ
Yeterli miktarda tiamin içeren annenin diyet ile anne sütü alan bebeklerdeki eksiklik giderilebilir. Ek gıdaya geçiş döneminde taze sebze meyve ve türlü tahıl içeren bir diyetle takviyeye gerek kalmadan yeterli miktarda tiamin alınabilir.
Eğer anne sütü ile beslenen bebekte tiamin eksikliği gelişirse hem anne hem de bebeğe tiamin verilmelidir. Çocuklar günlük 10mg, yetişkinlere ise 50 mg oral doz yeterlidir. Barsak emilim problemi olmayanlarda oral tedavi etkilidir. Ancak kardiak tutulumu olan çocuklara tiamin enjeksiyon şeklinde verilmelidir. Klinik düzelme hızlı olmaktadır.

HAZIRLAYAN; Dr. M. Gültekin KUTLUK