*Üst *Solunum Yolu Hastalıkları (6)

Üst Solunum Yolu Hastalıkları
1-Septum Deviasyonu
Burunu ikiye ayıran kıkırdak veya kemik yapının eğri oluşunu ifade eder. Hastalar burunda tıkanıklık, ağız kuruluğu ve horlama gibi şikayetlerle başvururlar. Bu eğriliğin en sık sebebi burun veya yüz bölgesine olan travmadır. Doğum öncesi dönemden başlayarak, doğum sırasında, sonrasında ve yaşamın tüm evrelerindeki burun travmaları sonucu oluşabilir.
TANI
Tanı; burun muayenesi ile konabilir. Arka bölümlerdeki eğrilikleri değerlendirmek için endoskopik muayene ve bilgisayarlı görüntülemeye ihtiyaç duyulabilir.
TEDAVİ
Tedavisi cerrahi olarak eğriliğin çıkarılması ve düzeltilmesi (septoplasti) operasyonudur.
2-Alerjik Rinit
Burun içi yapıların alerjik maddelere karşı gösterdiği bir yanıttır. Hastalarda hapşırık, burun tıkanıklığı, burun akıntısı, gözde sulanma, boğazda kaşıntı gibi şikayetler görülür.
TANI
Tanıda kanda, burun sıvısı ve deri testleri ile alerji varlığı tespit edilebilir. Allerjiye neden olan maddeler, solunum yoluyla aldığımız, toz, polen, küf gibi maddeler, yiyecekler veya çeşitli kimyasal maddeler olabilir.
TEDAVİ
Tedavide alerjik olan maddelerden uzak durulması en önemli adımdır. Daha sonra hekimi tarafından alerji ile temasın yoğun olduğu dönemlerde ilaç tedavisi verilebilir. Bu tedavilerden yeterince fayda göremeyen hastalar KBB uzmanına yönlendirilmelidir.
3-Nazal Polip
Nedeni tam olarak belirlenemeyen burun ve sinüslerde bulunan iyi huylu, ödemli dokuyu ifade eder. Neden olarak alerji, enfeksiyon, aspirin duyarlılığı, astım gibi pek çok faktör suçlanmıştır. Hastalarda burun tıkanıklığı, koku alamama, hapşırık, geniz akıntısı gibi şikayetler görülebilmektedir.
TANI
Tanısında muayenede polipler görülebilir. Bilgisayarlı tomografi görüntülemesiyle nasal poliplerin yayılımı değerlendirilir.
TEDAVİ
Tedavisi ilaçlarla (ağız ve burun yoluyla alınan steroid ve antibiyotik vb.) küçültülen poliplerin cerrahi olarak çıkarılmasıdır. Hastalar ameliyat sonrası sıkı takip edilmelidir. Tekrarlama ihtimali yüksek olduğundan hastalar takip edilmelidir.
4-Adenoid vejetasyon
Geniz bölgesindeki adenoid dokusunun büyümesidir. Çocuklarda sık görülür. Burun tıkanıklığı, ağzı açık uyuma ve horlama şikayetleri görülür. Bu tıkanıklığa bağlı kulaktaki havalanma yetersizliğine ve sıvı toplanmasına bağlı işitme azlığı görülebilir.
Tanı; endoskopik olarak geniz etinin gösterilmesi veya çekilen grafilerle tespit edilmesi ile konur. Tedavi de takip önerilir. Yaş ilerledikçe geniz eti kendiliğinden küçülmekte ve şikayetler düzelmektedir. Takiplerinde şikayetleri devam eden hastaların geniz eti cerrahi olarak çıkarılır.(Adenoidektomi)
5-Kronik farenjit
Ağız içinde farenks bölgesinin uzun süreli tahrişini ifade eder.
Hastalarda; boğazda ağrı, yanma, gıcık hissi, bir şey takılıyormuş hissi gibi şikayetler mevcuttur. Sigara, alkol, baharatlı yiyecekler ve gazlı içeceklerin tüketimi sonrası şikayetlerde belirgin artış gözlenir.
Tanıda ağız içinde farenks bölgesinin kabalaştığı, kırmızı renkli olduğu görülür.
Hekim tarafından değerlendirilen hastaya ilaç ve diet tedavisi verilir
Spesifik bir tedavisi olmamakla birlikte mide problemlerine bağlı reflünün ve sinüzite bağlı geniz akıntısı şikayetlerinin değerlendirilmesi ve varsa tedavi edilmesi gerekir. Hastanın Sigara, alkol, baharatlı yiyecekler, gazlı içecek tüketimi azaltılmalıdır.
6-Kronik tonsillit
Bademciklerin uzun süreli, devamlı olan inflamasyonunu ifade eder.
Hastalarda ara ara olan boğazda ağrı, yutkunmakla ağrı , boğazda takıntı hissi, ağız kokusu, halsizlik şikayetleri görülür.
Tanıda; kültürde neden olan bakteri üretilebilir veya kan da ona yönelik antikor (ASO) tespit edilebilir.
Tedavide hekim tarafından hastanın şikayetlerini rahatlatıcı ilaç tedavileri verilerek takip edilir. Şikayetlerin devam etmesi halinde KBB uzmanına yönlendilen hastaya bacemciklerinin alınması operasyonu ( tonsillektomi) uygulanabilir.
7-Kronik sinüzit
Sinüzit şikayetleri 12 hafta veya daha uzun süre devam eden hastalardır.
Hastalarda öksürük, geniz akıntısı, baş ağrısı, koku alamama gibi şikayetler görülür.
Tanı; şikayetleri bulunan hastaların endoskopik olarak ve çektirilen radyolojik filmlerin değerlendirilmesi ile konur.
Hekim tarafından değerlendirilen hastaların öncelikli olarak akut sinüzit tablosu mevcutken tedavilerinin ve takiplerinin yeterli ve gerektiği kadar antibiyotik ve diğer ilaçlar ile yapılması önemlidir. Uzun süredir şikayetleri devam eden hastaların KBB uzmanınca değerlendirilmesi gerekir ve gerek görülürse cerrahi operasyon uygulanabilir.
Sinüzit göz ve kafa içi yapıları (beyin, beyincik) ilgilendiren ciddi komplikasyonlara neden olabilmektedir.
8-Difteri
Bakteriyel bir üst solunum yolu hastalığıdır.
Son yıllardaki başarılı aşılama çalışmaları ile dünyada ve Türkiyede görülme sıklığı oldukça azalmıştır.
Ateş, halsizlik, boğaz ağrısı, ses kısıklığı, nefes darlığı gibi şikayetler görülür. Hastanın ağız içinde bademciklerin çevresinde, damakta ve geniz bölgesinde beyaz-gri renkte kabuklanmalar görülür. Bu kabuklar kesinlikle kaldırılmama, çünkü kanamaya neden olur. Boyunda ağrılı şişlikler olabilir.
Tanı; bakterinin kendine özgü kültürde üretilip gösterilmesiyle konur.
Bakterinin ürettiği toksin; kalp ve sinir sisteminde hasara neden olmaktadır. Bu yüzden hastalar zaman kaybetmeden hekimine başvurmalıdır. Hekim tarafından değerlendirilen hasta KBB ve enfeksiyon hastalıkları uzmanının bulunduğu bir üst merkeze yönlendirilmelidir.
Hastaneye yatırılarak takip edilen hastaya Antibiyotik, serum ve anti-toksin tedavisi verilir.
Hastalığın sinir sistemini etkilemesi ile konuşma bozuklukları ve felçlere neden olabilmektedir. Solunum yoluna yayılması, nefes darlığı ve solunum problemlerine, hatta ölüme neden olabilmektedir.
Aşı takvimine uyulması korunmada oldukça önemlidir.
9-Peritonsiller abse
Bademciklerin enfeksiyonunu takiben, bademciklerin çevresinde iltihabi dokunun birikmesidir.
Ateş, Boğaz ağrısı, halsizlik, yutkunmakla boğazda ağrı, başağrısı gibi şikayetler görülür. Hastanın ağrıdan dolayı beslenme problemi vardır. Boyunda şişlik ve ağrı görülebilir. Hastanın ağız içinde bademciklerin çevresinde bir bölgede üzeri kırmızı-beyaz renkli ağrılı şişlik görülür.
Hekim tarafından ağız içindeki şişliğin görülmesi ile tanı konur. Absenin boşaltılmasıyla iltihabi dokudan kültür gönderilebilir. Kültür sonucu beklenilmeden tedaviye başlanılmalıdır.
Ağız içindeki iltihabın boyuna yayılması ile boyun enfeksiyonu gibi daha ciddi durumlar görülebilir. Hastalarda belirtilen şikayetler mevcut olduğunda zaman kaybetmeden hekimine başvurması önemlidir.
Tedavi absenin boşaltılması ve anbiyotik verilmesiyle mümkündür. Solunum yolunu etkiliyor ve boyunda şişliğe neden oluyorsa hastaneye yatırılarak tedavi edilmesi gerekir.

HAZIRLAYAN: Dr.Talih Özdaş, Dr. M.Ali Çetin, : Doç.Dr. Hüseyin DERE