*Yenidoğan *Bebekte *Hipotermi Ve *Hipertermi (6)

Yenidoğan Bebekte Hipotermi Ve Hipertermi
YENİDOĞAN BEBEKTE HİPOTERMİ
Doğumdan önce, bebeğin vücut içi sıcaklığı annenin vücut içi sıcaklığından biraz daha yüksektir. Doğumun ardından, yenidoğan doğum odasının anne rahmine göre göreceli olarak soğuk ortamına maruz kalır. Doğum odalarında doğum sonrası ani ısı kaybını önlemeye yönelik yöntemler uygulanmasına rağmen, yinede bebeğin sıcaklığı 2.6° C’ye varan düşüşler gösterebilir. Buda bebekte oksijen tüketiminde artma , solunum sıkıntısı, enerji kaybına yol açarak olumsuz etkilerde bulunur. Normal koltukaltı ısısı 36.4-37.4° C arasındadır .Hipotermi yenidoğanın ısısı 36.5 ° C’nin altına düştüğünde meydana gelir. 36-36.5° C arası soğuk stresi, 32-36 °C orta hipotermi ve 32 ° C altı ciddi hipotermi olarak değerlendirilir .
Isı, dört temel mekanizma ile kaybedilir; Buharlaşma (Evaporasyon), temasla iletim (Conduction), ışınım(Radyasyon), hava ile iletim (Convection)
1-Buharlaşma
Deriden dış ortama su transferiyle ortaya çıkan ısı kaybıdır. Yenidoğan bebekte ıslak deriden amniotik sıvının buharlaşması yoluyla meydana gelir .Buharlaşmayla ısı kaybı, yaşamın ilk haftası boyunca özellikle erken doğmuş bebekler için temel ısı kaybı mekanizmalarının başında gelir. Buharlaşmaya bağlı kayıplar, vücut yüzeyinin çevrenin soğutucu etkilerinden korunmasıyla minimuma indirilebilir. Koruyucu giysiler, bebeğin içinde bulunduğu ortamın yüksek nemlendirilmesi, buharlaşmadan kaynaklanan ısı kayıplarının azalmasına katkıda bulunur. Buharlaşmaya bağlı kayıpları önlemek için doğumdan sonra verniks kaseosa (bebeği örten beyazımsı yağlı tabaka) yerinde bırakılmalıdır. Özellikle yenidoğanın başı da önemli bir ısı kaybı yüzeyi oluşturur. Bu nedenle izole edici bir başlık giydirilerek ısı kaybının önlenmesi önerilmektedir
2-Temasla ısı kaybı
Temasla ısı kaybı bebeğin cildinin temas ettiği obje ile ısı değişimi nedeniyle ortaya çıkar Bu iletim türüne bağlı kayıplar bebek soğuk bir zemine konulduğunda meydana gelir. Doğum odasında bebek daha önce ısıtılmış bir zemine konulmalıdır. Bebeğin yatak çarşaflarının da önceden ısıtılması gerekir. Film çekiminde kullanılan levhalar ve bebek terazilerinin kefeleri de çok kısa sürelerde kullanılıyor olmasına rağmen, bebeklerde sıcaklık düşmesine neden olabilirler
3-Işınım
Birbiriyle doğrudan temas halinde olmayan iki obje arasında ısı alışverişi olur. Bebek, yakın çevresinde yer alan, örneğin ışınım sistemiyle çalışan bir ısıtıcı gibi sıcak bir nesneden derhal ısı kazanabilir. Korunmamış durumdaki bir bebek, yakın çevresindeki cisimlere aynı yolla ısı da verebilir.. Karyola duvarları ve bebeğin yakınına yerleştirilmiş diğer ısıtılmamış objelere bebekten ısı transfer olur .
4-Hava yolu ile iletim
Hava yolu ile iletim ile ısı kaybı bebeğin cildi ile çevre havası arasındaki ısı değişimi sonucu oluşur. Açık bir karyolada hava akımlarına veya serin havaya maruz kalan bir bebek ısı kaybeder.
Özetle dikkat edilmesi gerekenler :
1-Doğum odasının ılık olması(25°C)
2-Hemen bebeğin kurulanması(yıkanmaması)
3-Anne bebek beraberliği ve anne sütü ile beslenme
4-Uygun giydirme ve uygun yatak kullanılmasıdır.
YENİDYOĞAN BEBEKTE HİPERTERMİ
Yenidoğan bebekte ısı koruması çok önemlidir. Özellikle doğumda ve doğumdan sonraki ilk birkaç gün ısı kontrolü gereklidir.Yenidoğan bebeklerde normal vücüt ısısı 36,5-37,5°C tır. Yenidoğanlarda hipertermi yalnızca enfeksiyon veya inflamasyon sonrası ortaya çıkan ateşi yansıtmaz bazen dış etkenlerde hipertermiye neden olabilir.
Hipertermi metabolik hızı artırır su kaybına ve dehiratasyona sebep olur. Vücut ısısı >42°C olduğunda nörolojik hasara neden olabilir. Ortam ısısının yüksek olması, bebeklerin fazla giydirilmesi, bebeklerin ısıtıcılara yakın olması, direkt güneş ışığına maruz kalması gibi nedenler hipertermiye neden olabilir.
Hipertermide bebekler ısı kaynağından uzaklaştırılmalı, fazla giysiler çıkarılmalı,ortam ısısı azaltılmalı ve sıvı kaybını yerine koymak için hızla beslenmelidir. Ateş düşürücü ilaçlar kullanılabilir. Ayrıca hipertermi gözlenen bebekler mutlaka bir sağlık kuruluşunda enfeksiyon varlığı açısından değerlendirilmelidir. Vücut ısısını düşürmek için bebeklere ılık banyo yaptırılabilir. Beslenmesi iyi olmayan bebeklere gerekirse sıvı kaybını karşılamak için damar yolu ile mayi verilebilir.

HAZIRLAYAN; Doç Dr Füsun ATLIHAN