*Kemik *İliği *Nakli (6)

Kemik İliği Nakli
Dolaşan (periferik) kanda bulunan kan hücreleri alyuvar ( lökosit), akyuvar (eritrosit) ve trombositler (kanamayı durdurmada rol oynayan kan pulcukları) kemik iliğinde bulunan kök (ana) hücreler tarafından üretilir. Bunların sayısı sabittir, ancak gerektiğinde kendi sayılarını çoğaltabilirler. Hemopoetik kök hücre (kan hücrelerinin yapımını sağlayan kök hücre) çoğu kemik iliğinde olmak üzere periferik kanda da bulunur.
Kök Hücre Tipine Göre Hemopoetik Kök Hücre Nakli (Hkhn)
1- Otolog (kendi kök hücrelerinin kendisine verilmesi)
1. Kaynak kişinin kendisidir
2. Tedaviyle ilişkili ölüm riski düşüktür
3. Hastalık tekrarı (nüksü) fazladır.
2- Allojeneik (başka kişiden alınıp kendisine verilmesi)
1. Allojeneik (related, doku grupları (HLA) tam uygun
2. Kardeş ( HLA-A, B, DR1, 6 da 6 uyumlu)
3. Haploidentik; kardeş, anne, baba, çocuklar ( 6 HLA-A, B, DRB1 da 3 ü uyumlu)
4. Unrelated HLA-uyumlu; majör doku grupları uygun (majör HLA antijenleri uyumlu, minörler değil) 6 HLA-A, B, DRB1 de 5-6 sı uyumlu
3- Sinjeneik (İkiz kardeşten)
Kaynağına göre kök hücre
1- Kemik iliği: Vericinin kemik iliğinden, anestezi altında, özel iğnelerle toplanır.
2- Kordon kanı: Doğum sırasında göbek bağından toplanır
3- Periferik kök hücre: Dolaşan kanda aferez cihazı denen özel bir cihaz tarafından damardan toplanır. Kişi sadece bir süre, kan verir gibi, kolundan bir serum seti takılarak, yatar pozisyondadır. Acı veya sıkıntı vermez, kolay bir işlemdir. İşlemden önce vericilere bir süre cilt altından kök hücre sayısını arttırmak amacı ile bir iğne yapılır. Ameliyathane koşulları gerektirmez.
Hematopoietik Kök Hücre Naklinin Amacı; belirli bir hazırlama rejimini sonrası hemotopoetik veya immünopetik kökenli bir maliniteyi yok etmek ve bu şekilde boşalan kemik iliği boşluğuna verici kaynaklı hemotoimmünopoietik dokuyu oluşturacak kök hücreleri yerleştirmek
Periferik Kök Hücre Naklinin Avantajları;
Hücrelerin toplanması kolaydır. Genel anestezi gerektirmez. Hematopoietik yapılanmanın kolaydır. Hastanede de yatış süresi kısadır. Kan ve kan ürünlerinin kullanımı daha azdır. İnfeksiyon riski ve antibiyotik kullanımı azdır.
Kordon Kanı; ilk olarak 1988 de Fankoni Anemili bir hastada uygulanmıştır. Genelde HLA uygun veya 1-3 HLA lokus uyumsuz nakiller çocuk grubunda başarıyla uygulanmıştır.
Allojeneik Kemik İliği Naklinin Aşamaları
1- Hastaya nakil kararının verilmesi
2- Verici seçimi
3- Hasta ve vericinin hazırlanması
4- Hazırlık rejimi (kemoterapi ve/veya radyoterapi)
5- Kök hücre toplanması ve infüzyonu
6- Graft versus host hastalığını önleyici tedavi
7- Destek tedavisi
8- Engrafman (yeni hücrelerin çıkması) takibi
Hemopoetik Kök Hücre Naklinin Uygulandığı Hastalıklar
1- Hematolojik Maliniteler
* Lösemi
* Lenfoma
* Myelom
2- Solid Tümörler
* Sarkomlar
* Nöroblastoma
* Meme kanseri
* Testiküler Ca
3- Malin olmayan durumlar
* Aplastik anemi
* Otoimmün hastalıklar
* Myelodisplastik Sendrom
* İmmün yetmezlik sendromları
* Kalıtsal metabolizma hastalıkları
Hemopoetik Kök Hücre Naklinin İstenmeyen Etkileri
1- Kemik iliğin başarısız olması (rejeksiyon, red edilmesi)
2- Erken ve geç dönemde meydana gelen graft versus host hastalığı (vericinin T lenfositleri alıcının dokularını yabancı kabul edip onlara saldırması sonucu dokularda hasar oluşması)
3- İnfeksiyonlar.
4- Uzamış immün yetmezlik
5- Hastalığın tekrarı (nüksü)
6- Sterilite

HAZIRLAYAN; Prof. Dr. Harika ÇELEBİ