*Osteonekroz (6)

Osteonekroz
Kemiğin bir bölümünün kan dolaşımının geçici veya kalıcı olarak bozulması sonucu kemik dokunun ölümü ve tutulan alandaki kemik mimarisinin çökmesidir. En sık uyluk kemiğinin kalça ile eklemleşen bölümü (femur başı), kol kemiğinin omuzla eklemleşen bölümü (humerus başı), uyluk kemiğinin dizle eklemleşen bölümü (femur kondili), el kemikleri (lunate ve skafoid) ve ayak kemiklerinde (navikula ve talus)görülmesine karşın vücuttaki herhangi bir kemikte de gelişebilir. En sık görüldüğü yaş grubu 20-50 yaş arasıdır. Erkekler bu hastalığa daha fazla yakalanır.
Kan dolaşımının bozulması kırık, çıkık, kan pıhtılaşma sorunları (hiperkoagulopati), radyasyona maruziyet, dalgıç hastalığı, alkolizm gibi bir sebeple veya başka bir hastalığı nedeniyle aşırı kortizon kullanmak zorunda kalınması sonucu oluşabilir. Bazen tüm araştırmalara karşın hastalığın sebebi bulunamaz.
BELİRTİLER
Etkilenen alanda başlangıçta aktiviteyle ortaya çıkan ve giderek artan ağrı ilk belirtidir. Bazen ağrı aniden başlar ve zamanla geçmez. Tutulan kemiğin olduğu eklemde hareket kısıtlılığı diğer bir belirtidir.
TANI
Röntgenle tanı konulur. Hastalığın başlangıç aşamasında röntgen bulguları normal olduğu için şüphelenilen durumlarda tanı için kemik sintigrafisi veya Magnetik Rezenans Görüntüleme kullanılabilir.
TEDAVİ
Tedavi Ortopedi ve Travmatoloji uzmanınca düzenlenir. Tedavi, etkilenen kemiğin bulunduğu bölgeye, etkilenen alanın büyüklüğüne ve tanı konulduğu zamandaki hastalık şiddetine bağlı olarak planlanır. Örneğin kalça, diz ve ayak bileği gibi yük taşıyan eklemlerde, hastalık başlangıç aşamasında saptandığında ilgili tarafa koltuk değneği ile yük vermeden yürümek bir tedavi seçeneği olabilir. Yük taşımayan kemikler olan kol ve el kemiklerinde ise ağrı kontrolünün yapılması, aktivite kısıtlaması hastalığın ilk aşamada uygulanabilir. Biraz daha ileri aşamalarda ameliyat yöntemleri olarak kemik içi basıncını azaltan, kan akımını arttıran kimi teknikler uygulanabilir. Hastalığın en ileri aşamasında (eklem hareketlerinin ileri derecede azaldığı, günlük faaliyetleri ileri derecede kısıtlayan kireçlenmenin oluştuğu) protez ameliyatları tercih edilir.
HASTALIĞIN SEYRİ
Tedavi bölümünde bahsedildiği gibi hastalığın evresi, etkilenme bölgesi ve etkilenen alanının büyüklüğüne bağlı olarak hastalık farklı şekilde seyreder. Doktor tavsiyesine uyan ve etkilenen alanı küçük olan hastalarda sekelsiz iyileşme olabilir. Tersi durumun varlığında, özellikle yük taşıyan alanlardaki osteonekrozlarda günlük yaşamı etkiler derecede ilerleme oluşabilir.
KOMPLİKASYONLAR
Tedavi aşamasında bazen istenmeyen ek sorunlar oluşabilir. Bunlar; cerrahi tedavi uygulanan hastalarda anesteziye ve cerrahi tedaviye bağlı olarak meydana gelebilir. Seçilen cerrahi tekniğe bağlı olarak yara yeri veya derin doku enfeksiyonları, kemik iltihabı (osteomiyelit), kırık, kaynama gecikmesi, kaynama yokluğu, damar, sinir yaralanması, protez gevşemesi, protez enfeksiyonu veya tedaviye rağmen hastalık ilerlemesi görülebilir. Bu sorunlar nedeniyle ek tıbbi müdahaleler gerekebilir.
KORUNMA
Orak hücreli anemi, fazla pıhtılaşma hastalığı, Gaucher hastalığı gibi kronik hastalığı olan bireylerin veya aşırı kortizon kullanması gereken hastaların iskelet sistemi ile ilgili ağrı şikâyetlerinin varlığında vakit geçirmeksizin Ortopedi ve Travmatoloji uzmanınca muayenesi yapılmalıdır.
Travma nedeniyle oluşan osteonekrozlardan sakınmak için kaza önleyici tedbirlerin alınması (özellikle ev, iş ve trafik kazaları) gereklidir.
Aşırı alkol tüketiminden uzak durulmalıdır.

HAZIRLAYAN; Dr. İlkay BİRSEL