*Pankreas *Adacık *Hücre *Nakli (6)

Pankreas Adacık Hücre Nakli
Pankreas naklinde amaç hastanın kan şekerinin kontrol altında tutulması ve insüline bağımlılığın ortadan kaldırılmasıdır. Bu durumda hastalarda diyabet nedeniyle meydana gelen hasarlar kontrol altına alınabilmekte ve yaşam kalitelerinde önemli gelişme sağlanmaktadır. Ancak tüm diyabetli hastalara pankreas nakli yapılamayacağı açıktır. Sadece Amerika’da bir milyonun üzerinde insüline bağımlı diyabet hastası vardır. Pek çok hasta ek problemleri nedeniyle pankreas nakline aday olamamaktadır. Bunların yanında insülin bağımlılığından kurtulmak için sadece pankreas adacık hücrelerinin nakli yeterlidir. Bu sebeplerle 1970’lerden itibaren adacık hücre nakli deneysel olarak başlamıştır. 1990’lardan sonra pankreastan adacık hücrelerinin temin edilmesinde meydana gelen teknik gelişmeler ile klinik uygulama imkanı bulmuştur. Anca günümüz uygulamalarının çoğu hala akademik çalışma aşamasındadır.
Bu işlem, pankreas dokusundan elde edilen adacık hücrelerinin(kadavra pankreas dokusundan elde edilmektedir) karaciğerde tutulmak üzere portal ven içine, böbrek kapsülü altına veya dalak parankimine direkt verilerek uygulanmaktadır. İşlem sonrasında hastaya immun sistemi baskılayıcı tedavi uygulanır.
Adacık Hücre Nakli Endikasyonları:
5 yıldan daha uzun süredir Tip-I diyabet varlığı ve aşağıdaki durumlardan en az birinin varlığı
1. Kan şekeri düşmesine karşı vücudun verdiği cevabın azalması
2. Metabolik dengesizlik, 12 aylık dönem boyunca en az 2 defa kan şekeri düşmesi veya diyabetik ketoasidoz nedeniyle hastaneye başvurmak
3. İlerleyici sorunların ortaya çıkması
1. ACE inhibitörü( hipertansiyon ilacı) kullanılmasına karşın ilerleyici böbrek hasarı
2. İlaç tedavisine cevap vermeyen nöropatik şikayetlerin olması
3. Retinopatinin ilerlemesi
4. Böbrek nakli uygulanmış hastaların yeterli böbrek fonksiyonlarına sahip olması
Bu hastalar adacık hücre nakline adaydır.
Yaklaşık 30 yıldır süren çalışmalar sonunda adacık hücre nakli klinik uygulama imkânı bulmuştur. Adacık hücrelerinin izolasyonu ileri teknoloji gerekmektedir. Hastalara uygulanan adacık hücre sayısı ile naklin başarısı doğru orantılıdır. Normal bir glikoz düzeyi sağlayabilmek için beş yüz bin adacık hücresi gerekli olduğu belirtilmiştir. Bu nedenle, bir hasta için 2 ile 4 kadavradan elde edilen adacık hücreleri gerekli olabilmektedir.
Sonuçlar şimdilik pankreas naklinden daha kötüdür. Amerika’da 1990 ile 1999 arasında adacık hücre nakli uygulanan 355 hastada sadece 19’unda 7 gün boyunca insülin kullanımı gerekmemiş ve sadece 11 hastada 1 yıl insülin kullanılmaması sağlanmıştır.
Bunun yanında yine Amerika’da Edmonton Alberta Üniversitesi 24 hastada bu yöntemi uygulamış ve 1 yıllık % 87,5 ve 2 yıllık %70 başarı sağlamıştır. Bu sonuçlar umut vericidir. Ancak bu tekniğin rutin kullanım alanı bulması için çalışmalar devam etmektedir.

HAZIRLAYAN; Prof. Dr. Servet R. KARAHAN