*Peritonit (6)

Peritonit
Periton karın boşluğu içindeki organları saran ince örtüye verilen isimdir. Bu organlar arasında mide, ince barsaklar, kalın barsak sayılabilir. Peritonun iltihaplanmasına peritonit adı verilir. Karnın içinde yaygın enfeksiyon olduğu anlamına gelir.
Peritonit ciddi bir sağlık sorunudur. Peritonit durumu karın içindeki organlarda ilaç ile veya cerrahi tedavi gerektiren hastalıklarda görülür.
Ayrıca karaciğer veya böbrek gibi hayati organların yetersizliği durumunda da hastanın takibi sırasında gelişebilir.
BELİRTİLER
* Ciddi karın ağrısı (belirli bir noktada veya tüm karında olabilir)
* Karında hassasiyet
* Karında gerginlik – sertlik hissi
* Karın ağrısı ile beraber omuz ağrısı
* Halsizlik hissi, bulantı – kusma
* Titreme, ateş (38 derecenin üzerine çıkan)
* Kalpte çarpıntı ve kan basıncının düşmesi
TANI
Peritonit tanısı fizik muayenede hastanın genel durumunun düşkün olması, kan basıncının düşük olması ve karında ağrı ve hassasiyet olması ile düşünülür. Kan tahlillerinde vücutta iltihap olduğuna işaret eden sonuçların alınması ile tanı desteklenir.
Bu noktada ultrason cihazı ile yapılacak inceleme ile peritonitin yaygınlığı ve assit (karın içinde birken su) birikip birikmediği incelenir. Assit tespit edilirse hastanın biriken sıvıdan iğne kullanılarak örnek alınır ve bu örnekte iltihabın ve iltihaba neden olan mikrobun gösterilmesi ile kesin tanıya ulaşılır.
Peritonit tanısı kesinleştirilen hastada nedenin tespit edilmesine yönelik karın ultrasonu, bilgisayarlı tomografi tetkikleri ile ileri araştırmalar yapılabilir. Barsak hareketlerinde yavaşlama veya durma görülen hastalarda fizik muayene takibi ve karın filmleri çekilerek durum tespit edilebilir.
KOMPLİKASYONLAR
Peritonit acil tedavi edilmesi gereken bir durumdur. Erken tedavi edilmez ise barsakların hareketlerinin kısmen veya tamamen durmasına ve barsak tıkanıklığı benzeri bir durum oluşmasına neden olabilir. Vücuttaki suyun karın içine toplanması (asit oluşumu) ile damarda dolaşan su miktarının azalması böbreklerin çalışmasını bozabilir ve böbrek yetmezliği gelişmesine neden olabilir, kan basıncı düşebilir.
Diğer görülebilecek sorunlar arasında enfeksiyonun kana karışması ve buna bağlı olarak akciğer, böbrek, karaciğer bozukluklarının ortaya çıkması sayılabilir. Enfeksiyon erken tedavi edilmez ise damar içinde dolaşan kanın kendiliğinden pıhtılaşması ve küçük damarlarda tıkanmalar ortaya çıkabilir. Enfeksiyon bazen karın içinde belirli bir bölgede toplanabilir ve apseleşme görülebilir. Ayrıca enfeksiyon kana karışırsa vücudun herhangi bir yerinde apse gelişmesine neden olabilir.
TEDAVİ
Peritonit düşünülen hastaya öncelikle damardan serum tedavisi uygulanması gerekir. Ayrıca damar yolu ile bir veya birden çok çeşit antibiyotik verilmesi gereklidir.
Peritonit barsaklarda oluşan bir yırtığa bağlı gelişti ise bu yırtığın ve yırtık çevresindeki enfeksiyonun cerrahi olarak tedavi edilmesi gerekir. Böyle durumlarda ameliyat öncesinde ve sonrasında bir süre hastanın sıvı veya katı her türlü beslenmeyi kesmesi istenir. Bu sürede hasta damardan verilen serumlar ile beslenir.
Peritonit karaciğer veya böbrek hastalığı üzerine gelişmiş ise bu organların desteklenmesi için çeşitli ilaç tedavilerinin de uygulanması gerekebilir.
Peritonun Diğer Hastalıkları;
Peritonu etkileyen hastalıklardan en sık görüleni enfeksiyonlardır. Bunun dışında
* Karın içindeki organların (Mide, barsak, yumurtalıklar, rahim vs) kanserleri periton yüzeyi boyunca yayılabilir.
* Peritonun kendisinden kanser gelişebilir (Mezotelioma)
* Bazı iltihap ile seyreden genetik hastalıklarda peritonun da tutulumu olabilir (Ailesel Akdeniz ateşi)
* Rahim içinde normalde olan bezlerin karın içinde dökülmesi ile periton yüzeylerine yayılması (Endometriozis)
Bu durumlarda öncelikle neden olan hastalığın tedavi edilmesi peritonda görülen hastalığın da düzelmesine yardımcı olacaktır.

HAZIRLAYAN; Doç. Dr. Nurgül ŞAŞMAZ