*Yeni *Doğanın *Bakteriyel *Sepsisi (6)

Yeni Doğanın Bakteriyel Sepsisi
Yeni doğan sepsisi, yaşamın ilk ayında vücutta enfeksiyon bulgularının olduğu ve kanda mikrobun tespit edildiği bir hastalıktır. Yeni doğan sepsisinin nedeni bakterilerdir. Anne karnındaki bebek gebelik süresince kese patlayıncaya kadar temiz bir ortamda bulunur. Yenidoğan bebeklerin mikroplarla ilk bulaşma genellikle kese patladıktan sonra gelişir. Erken kese patlaması (suyun gelmesinden 18 saatten fazla süre geçtikten sonra doğumun gerçekleşmesi), doğum sırasında fazla sayıda muayene yapılması, doğum kanalı enfeksiyonu, doğum kanalında mikropların bulunması, annenin idrar yolu enfeksiyonu, ikiz gebelik, erkek cinsiyet, bebeğe canlandırma uygulanması yeni doğan sepsisi olasılığını artırır.
Doğumdan sonra bebek ortamdaki mikroplarla da enfekte olabilir.
BELİRTİLER
Yeni doğan sepsisinde bulgular genellikle belirgin değildir. Hasta yeni doğan bebeklerde vücut sıcaklığında değişiklik (ateş veya vücut sıcaklığı düşüklüğü), iyi emmeme, huzursuzluk, sık soluk alma, inleme, çekilmeler, morarma, sarılık, karaciğer büyümesi, kusma, karında gerginlik, havale, deride kanama, uykuya meyil, hareket azlığı veya aşırı hareketlilik, solunumun kısa süreli durması, bıngıldak bombeliği en sık görülen bulgulardır.
Erken sepsisli bebeklerde yaşamın ilk 48 saati içerisinde belirti ve bulgular görülür. Bu nedenle yaşamın ilk 48 saatinde bulgu ve belirtilerin dikkatle takip edilmesi erken yeni doğan sepsisinde tanı konulması için çok önemlidir. Erken sepsis riski yüksek olan fakat bulgusu olmayan bir bebeğin kültür sonuçları beklenir ve klinik takibi yapılırken, bebeğe antibiyotik verilmesi gerekebilir.
Geç sepsis düşünülen bir bebekte de enfeksiyonun kazanıldığı ortam, varsa enfeksiyon odağı ve bebeğin yaşı göz önüne alınarak olası etkenlere yönelik tedaviye en kısa sürede başlanmalıdır.
TANI
Sepsis tanısında altın standart kanda mikrobun tespit edilmesidir. Yeni doğan sepsisinde kan kültüründe mikrop üremesi tanı koydurur, ancak mikrop ürememesi sepsisi dışlamaz. Klinik bulguları sepsisle uyumlu olan bir bebekte, kan kültüründe üreme olmaması durumunda bebeğin tanısının sepsis olduğu kabul edilerek gerekli tedavi tamamlanmalıdır. Belinden su alma özellikle geç sepsisli hastalarda menenjit yani beyin zarı iltihabını olup olmadığını anlamak için yapılmalıdır. İdrar kültürü alınmalıdır. Kan tetkikleri tanı koydurucu olmamakla birlikte klinik bulgularla birlikte değerlendirilmelidir.
TEDAVİ
Yeni doğan sepsisi düşünülen bebekte tanı koymak için gerekli tetkikler yapıldıktan ve kan kültürü, gerekli görülen diğer kültürler alındıktan hemen sonra tedaviye başlanmalıdır. Tedavide esas kullanılan ilaç antibiyotiklerdir.
PROGNOZ
Zamanında tedavi edilmeyen bebeklerde zekanın ileri dönemde etkilenmesi, gelişme geriliği ortaya çıkabilir. Gelişmiş ülkelerde erken sepsisli bebeklerin %10-20'si, geç sepsisli bebeklerin %5-10'u, ölmektedir. Erken doğan, kilosu düşük bebeklerde ölüm sıklığı daha fazladır. Erken tanı ve tedavi son derece önemlidir.
KORUNMA
Bu hastalıktan korunmak için özellikle hamileyken kadın doğum bölümünde takiplerinin düzenli yapılmış olması ve hamilelik döneminde çıkan enfeksiyonların zamanında ve doğru tedavi edilmiş olması son derece önemlidir.
Yeni doğan bebeğe bakım veren kişiler el temizliğine dikkat edilmelidir. Nezlesi olan, dudağında uçuk bulunan, ishali olan kişilerle bebek ve annesi temas etmemeye çalışmalıdır. Annede bu bulgular var ise maske kullanmalı ve tedavisini yaptırmalıdır. Kış döneminde hamile olan kadınlara grip aşısı yapılması önerilmektedir.
Yeni doğan bir bebekte çıkabilecek ateş, huzursuzluk, emmeme gibi durumlar son derece önemlidir, bu bulgular ortaya çıktığında en yakın doktora en kısa sürede başvurmak hayati önem taşımaktadır.

HAZIRLAYANLAR; Dr M. Ayşin TAŞAR, Doç Dr Yıldız DALLAR